«Η Μάχη της Κρήτης τον Μάιο του 1941, χαρακτηρίστηκε από τους πολεμικούς κριτές των χρόνων εκείνων, σαν η «παραδοξότερη μάχη της ιστορίας». Γιατί τα γεγονότα που έγιναν σ’ αυτή υπήρξαν με πολλούς τρόπους εξαίσια και παράδοξα. Και ένα από τα παράδοξα αυτά ήταν και η Μάχη της Πείνας, όχι το Μάιο του ’41 αλλά για ολόκληρη την πενταετία 1941-1945.
Γιατί είναι γνωστό πως με τη Γερμανο-ιταλική Κατοχή στην πενταετία αυτή, σ’ ολόκληρη την Ελλάδα και ιδιαίτερα στα μεγάλα Αστικά Κέντρα και προπάντων στην Αθήνα, πάνω από τριακόσιες χιλιάδες άνθρωποι πεθάνανε στους χειμώνες 1942-1943 από την πείνα.
Κι εδώ στην Κρήτη υπήρξαν θάνατοι από την πείνα. Δεν ήταν όμως τόσοι πολλοί γιατί μας έσωσε η γη της Κρήτης με τις σοδειές της σε ψωμί, κρασί, γαλακτερά, χόρτα και φρούτα.
Στα δύσκολα εκείνα χρόνια, το ενθυμούμεθα οι παλαιότεροι, όχι μόνο οι χωρικοί μας αλλά και οι άνθρωποι των πόλεων όποιοι κι αν ήταν, βγήκαν στην ύπαιθρο και δουλέψανε με τα χέρια των τη γη της Κρήτης. Στον Αποκόρωνα, έβλεπε κανείς πως οι άνθρωποι του στα δύσκολα εκείνα χρόνια σκάβανε με τις σκαλίδες των όχι μόνο τις ξεροχαλέπες του αλλά ανεβαίνανε κι ως απάνω στη Ριζομαδάρα για να σπείρουνε το κριθάρι. Κι άλλοι πάλι πηγαίνανε με τα γαϊδουράκια ή και με τα πόδια των στο κάμπο της Μεσσαράς για να ανταλλάξουνε χρήσιμα πράγματα του σπιτιού των (ρούχα, ασημικά κ.α.) για λίγο μιγάδι. Ποτέ άλλοτε η γη της Κρήτης δεν δουλεύτηκε τόσο εντατικά και τόσο αποδοτικά όσο στα δύσκολα εκείνα χρόνια για να φάμε ψωμί εμείς οι ντόπιοι, για να τραφούνε οι χιλιάδες των περιθαλπομένων Ελλήνων, Βρετανών, Αυστραλών, Νεοζηλανδών που μείνανε αιχμάλωτοι ή κρυμμένοι εδώ κι εκεί στη Κρήτη και για να πάρουνε κι οι Γερμανοί με τις διάφορες «επιτάξεις» που κάνανε στη διάρκεια της Κατοχής.
Ενθυμούμεθα τους κρυφούς και φανερούς εράνους σε τρόφιμα, που κάναμε τον πρώτο χρόνο της Κατοχής για τα στρατόπεδα αιχμαλώτων στην περιοχή Χανίων (Καλύβες, Άγιοι Απόστολοι, Μάλεμε κ.λ.π.) κι αργότερα για τις Αντιστασιακές ομάδες στα Λημέρια των βουνών της Κρήτης.
Και να θυμηθούμε ακόμη σε τούτη τη σπάταλη εποχή, που πετούμε το ψωμί στους δρόμους και πληθαίνομε τα Σούπερ Μάρκετ, να θυμηθούμε λίγο πως στα δύσκολα εκείνα χρόνια αλέθαμε τα χαρούπια, τα λούμπινα και το ρόβι για να κάνομε ένα είδος ψωμιού, που ήταν μόνο για τα ζώα. Να θυμηθούμε τα μπαλώματα, που βάζαμε στα ρούχα μας και τα πλατανοτσόκαρα που φορούσαμε στα πόδια μας. Για να μην πουλήσουμε την τιμή μας στο εχθρό και να κρατήσομε αδούλωτη την ψυχή μας στην απαντοχή της Νίκης και της Λευτεριάς.
Δεν έλειψαν βέβαια στα χρόνια εκείνα κάποιες «σκιές της μαύρης αγοράς» αλλά οι σκιές αυτές δεν μπορούν να σκεπάσουν τη λάμψη της ηρωικής στάσης του τόπου μας και του λαού μας σ’ αυτά τα χρόνια.
Κι όπου σήμερα στήνομε Μνημεία στους αγωνιστές της Μεγάλης εκείνης Μάχης του 1941-1945, δίπλα στον πολεμιστή με το τουφέκι πρέπει να βάζομε και τον πολεμιστή (άνδρα και γυναίκα) με τα σύνεργα που δούλεψε τη γη της Κρήτης και νίκησε τον ύπουλο εχθρό της πείνας.
Μα από τα μνήματα των παππούδων ακούω τώρα τη φωνή της Κρήτης. Ακούω την ευχή και την παραγγελιά της Κρήτης.
«Τούτη τη γη της Κρήτης, τούτο το Κρητικό χώμα π’ ώρες το κάνω Βίγλα και μετερίζι για να πολεμώ τους βαρβάρους, κι ώρες το κάνω κριθαροκούλουρα για να θρέψω τα παιδιά μου. Και στερνά το κάνω προσκέφαλο των για τον ύπνο της αιωνιότητας. Τούτη τη γη της Κρήτης, τούτο το Ελληνικό χώμα, μην το περιφρονείτε. Μην το εγκαταλείπετε.
Τα τσάρτερς και τα Ρουμς, που μόνο σ’ αυτά ξετρέχει τώρα το μυαλό σας, δεν είναι ούτε η δόξα μου, ούτε η δύναμή μου».
Μάιος 1995
Μητροπολίτης Κισάμου & Σελίνου Ειρηναίος
