Το νέο τοπίο στους λογαριασμούς ρεύματος ενόψει δύο κρίσιμων ημερομηνιών προσπαθεί να αποσαφηνίσει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Την 1η Δεκεμβρίου όλοι οι καταναλωτές θα κληθούν από τους παρόχους τους να επιλέξουν το πρόγραμμα ηλεκτρικής ενέργειας που επιθυμούν με βάση τις οικονομικές τους δυνατότητες. Και αυτό οφείλουν να το κάνουν καθώς από την 1η Ιανουαρίου του 2024 παύει να ισχύει το έκτακτο καθεστώς των ρυθμιζόμενων τιμολογίων ρεύματος. Πλαίσιο το οποίο είχε θεσπιστεί το καλοκαίρι του 2022 μετά το ξέσπασμα της ενεργειακής κρίσης.
Τα χρωματιστά τιμολόγια
Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας κατόπιν και σχετικών αποφάσεων της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων Ενέργειας και Υδάτων προχωρά στην κατηγοριοποίηση των τιμολογίων ρεύματος επισημαίνοντας τα χρωματιστά ώστε να είναι πιο εύκολη η επιλογή των καταναλωτών.
Ωστόσο, το όλο πλαίσιο δημιουργεί σύγχυση στους καταναλωτές, οι οποίοι από την 1η Ιανουαρίου του 2024 θα πρέπει να ξεχάσουν τη μία κατηγορία τιμολογίου και τις επιδοτήσεις ρεύματος.
Έτσι, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προχώρησε στη δημοσίευση 10 ερωτήσεων – απαντήσεων για τα νέα τιμολόγια:
1. Γιατί έχουμε τόσα πολλά τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος;
Γιατί οι προμηθευτές έχουν το δικαίωμα να έχουν όσα τιμολόγια θέλουν. Επίσης, γιατί η φύση του συστήματος αγορών ηλεκτρικής ενέργειας που εφαρμόζει η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι σύνθετη. Υπάρχει μία αγορά χονδρικής που η τιμή είναι κυμαινόμενη (αλλάζει διαρκώς, ανά ημέρα και ώρα). Υπάρχουν οι προμηθευτές λιανικής, που αγοράζουν στη χονδρική και πωλούν στη λιανική, με πολλές διαφορετικές, εμπορικές πολιτικές. Επιπλέον, γιατί οι ανάγκες και οι επιθυμίες των καταναλωτών είναι πολύ διαφορετικές, ανάλογα με το προφίλ κάθε καταναλωτή (νοικοκυριό, επιχείρηση, ενεργοβόροι καταναλωτές κ.λπ.).
2. Τί είδους τιμολόγια υπάρχουν;
Καταρχάς, υπάρχουν τριών ειδών τιμολόγια (σταθερά, κυμαινόμενα και δυναμικά) και ο καταναλωτής (είτε πρόκειται για νοικοκυριό είτε για επιχείρηση) επιλέγει αυτό που κρίνει ότι είναι το πιο συμφέρον για εκείνον. Πιο συγκεκριμένα:
Σταθερά είναι τα τιμολόγια ορισμένου χρόνου, με σταθερή τιμή χρέωσης για όλη την περίοδο της σύμβασης.
Κυμαινόμενα, είναι τα τιμολόγια, τα οποία είναι συνδεδεμένα με την τιμή της χονδρεμπορικής στο Χρηματιστήριο ενέργειας. Αυτά, διακρίνονται σε δύο βασικές κατηγορίες: i. με καθορισμό τιμής εκ των προτέρων της περιόδου κατανάλωσης και ii. με καθορισμό τιμής εκ των υστέρων.
Δυναμικά, τα οποία αφορούν στη δυνατότητα δυναμικής τιμολόγησης, με διαφορετικές τιμές -ακόμα και μέσα στη διάρκεια της ημέρας- με βάση τις τιμές της αγοράς. Προϋπόθεση για την επιλογή αυτών των τιμολογίων συνιστά η λειτουργία έξυπνου τηλεμετρούμενου μετρητή στην παροχή των καταναλωτών.
Για τη διευκόλυνση του καταναλωτή, τα τιμολόγια συνδέθηκαν με ένα χρώμα. Με το μπλε τα σταθερά, με το κίτρινο τα κυμαινόμενα και με το πορτοκαλί τα δυναμικά.
Σε αυτά τα τιμολόγια προσθέτουμε ειδικό τιμολόγιο, πράσινου χρώματος, που το ειδικό χαρακτηριστικό του είναι πως η δομή του θα είναι απλή και κοινή, επιτρέποντας τη συγκρισιμότητα, για όλους τους προμηθευτές. Σε αυτό θα μεταπέσουν όλοι οι καταναλωτές, την 1η Ιανουαρίου του 2024, οι οποίοι δεν θα έχουν επιλέξει -μέσα στο 2023- κάποιο συγκεκριμένο είδος τιμολογίου για τη μετάβασή τους την 1.1.2024. Αυτό το ειδικό τιμολόγιο, που θα διατίθεται από κάθε προμηθευτή, θα είναι ομοιόμορφο για όλους τους προμηθευτές.
3. Για ποιο λόγο εισάγεται αυτό το ειδικό, πράσινο τιμολόγιο;
Το βασικό πλεονέκτημα του πράσινου τιμολογίου είναι πως διευκολύνει, για πρώτη φορά, τη σύγκριση των τιμών μεταξύ προμηθευτών και τη διαφανή και απλοποιημένη πληροφόρηση των καταναλωτών για τις τιμές των προμηθευτών. Την 1η κάθε μήνα, η τιμή χρέωσης θα ανακοινώνεται στην ιστοσελίδα του εκάστοτε προμηθευτή και θα κοινοποιείται στην ΡΑΑΕΥ. Ο καταναλωτής θα γνωρίζει, στις αρχές του μήνα, τί πληρώνει στον προμηθευτή ηλεκτρικού ρεύματος, για τον επόμενο μήνα και το κυριότερο, τί τιμές προσφέρουν, όλοι οι υπόλοιποι προμηθευτές.
4. Στο πράσινο τιμολόγιο η τιμή μέσα στο μήνα θα αλλάζει;
Όχι, ο καταναλωτής θα βλέπει μία τιμή κάθε 1η του μήνα, η οποία θα είναι «κλειδωμένη» για όλη τη διάρκεια του μήνα.
5. Μπορεί ο καταναλωτής να επιλέξει κάποιο άλλο τιμολόγιο από αυτό που έχει;
Ναι, ο καταναλωτής έχει τη δυνατότητα οποτεδήποτε το επιθυμεί να επιλέξει οποιοδήποτε προσφερόμενο τιμολόγιο, υπογράφοντας νέα σύμβαση με τον προμηθευτή της επιλογής του. Μόνη εξαίρεση αποτελούν τα σταθερά τιμολόγια, που από τη φύση τους έχουν μακροχρόνιες συμβάσεις. Η αλλαγή προμηθευτή ή τιμολογίου προμήθειας, δηλαδή, γίνεται οποτεδήποτε και δεν συνεπάγεται δικαίωμα αποζημίωσης του προμηθευτή λόγω της πρόωρης αποχώρησης του πελάτη, εκτός των περιπτώσεων διακοπής σύμβασης τιμολογίου σταθερής τιμής.
6. Γιατί έχουμε διαφορετικά χρώματα στα τιμολόγια;
Για να διευκολυνθεί ο καταναλωτής, να κατανοήσει τη φύση των πολλών, διαφορετικών τιμολογίων, ώστε να μπορεί να συγκρίνει, καλύτερα, τα τιμολόγια μεταξύ των προμηθευτών.
7. Δεν είναι το σύστημα αυτό πολύ «μπερδεμένο»;
Ναι, το Ευρωπαϊκό σύστημα ενέργειας είναι πολυσύνθετο και για τον καταναλωτή είναι λογικό ότι δεν υπάρχει χρόνος και διάθεση να ασχολείται, διαρκώς, με τον ποιον προμηθευτή θα επιλέξει. Γι’ αυτό και εισάγεται το «πράσινο τιμολόγιο, στο οποίο χωρίς να ασχολείται, ιδιαιτέρως, ξέρει τα δύο πιο θεμελιώδη που τον ενδιαφέρουν: Πρώτον, ποια είναι η τιμή τον επόμενο μήνα και δεύτερον ποιος είναι ο πιο φθηνός τον επόμενο μήνα.
8. Θα πρέπει να αλλάζω κάθε μήνα προμηθευτή, για να βρω τον φθηνότερο;
Έχετε το δικαίωμα να το κάνετε. Στο πράσινο τιμολόγιο, παρακολουθείτε ποιος προμηθευτής είναι ο φθηνότερος κάθε μήνα και αν δεν είστε ευχαριστημένος κάποιον μήνα ή μετά από κάποιους μήνες με τις τιμές που δίνουν οι προμηθευτές, μπορείτε πάντα να αλλάξετε. Είναι λογικό ο καταναλωτής να μην μπαίνει στη διαδικασία, διότι είναι ταλαιπωρία, να αλλάξει προμηθευτή για μία διαφορά της τάξεως του 1-2 ευρώ το μήνα. Είναι, επίσης, λογικό ότι αν βλέπει πως κάποιος είναι συστηματικά ακριβός, τον αφήνει και πάει σε κάποιον που είναι συστηματικά πιο φθηνός.
9. Γιατί εγώ που έχω σταθερό μπλε τιμολόγιο σε συγκεκριμένο προμηθευτή, δεν μπορώ να κάνω σύγκριση τιμών με τους υπόλοιπους προμηθευτές;
Σε αντίθεση με το ένα ειδικό (πράσινο) τιμολόγιο ανά προμηθευτή, στις υπόλοιπες κατηγορίες τιμολογίων, οι προμηθευτές μπορούν να παρέχουν περισσότερα του ενός τιμολόγια σε κάθε κατηγορία, συνδεδεμένα, πολλές φορές, είτε με υπηρεσίες είτε και με άλλα προϊόντα είτε με συνδυασμό αυτών. Επιπλέον, το ύψος του παγίου μπορεί να διαφέρει, σημαντικά, ανά προμηθευτή, γεγονός που μειώνει το βαθμό συγκρισιμότητας των προσφερόμενων τιμών ενέργειας. Για τους λόγους αυτούς, η καθιέρωση του πράσινου τιμολογίου, καθιστά πιο άμεση, εύκολη και διαφανή τη σύγκριση των τιμολογίων των διαφορετικών προμηθευτών.
10. Θα είναι διαθέσιμο κάποιο εργαλείο επαλήθευσης και σύγκρισης τιμών;
Στους λογαριασμούς ρεύματος (ηλεκτρονικούς και έντυπους) και στα άλλα μηνύματα και e-mails που θα αποστέλλουν οι προμηθευτές στους καταναλωτές, θα υπάρχει πλέον και ο κωδικός QR (θα σκανάρεται και θα διαβάζεται μέσω έξυπνου κινητού) και link, τα οποία θα παραπέμπουν στον ιστότοπο δημοσίευσης του εργαλείου σύγκρισης τιμών της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ). Εκεί, οι καταναλωτές θα μπορούν να ενημερώνονται, κάθε μήνα για την τιμή του ειδικού κοινού τιμολογίου του προμηθευτή τους και να τη συγκρίνουν με το σύνολο των προσφερόμενων τιμολογίων.
