Το “νέο” επίδομα ανεργίας, το οποίο ισχύει ήδη στην αγορά εργασίας, σκοπεύει να αναδομήσει “κατά κόρον” το εργασιακό μοντέλο.
«Απλό, αναλογικό και ανταποδοτικό», χαρακτηρίζεται το πιλοτικό πρόγραμμα για τους ανέργους της χώρας, το οποίο πρόκειται να ολοκληρωθεί τον Μάρτιο του 2026. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΔΥΠΑ, στους 9 μήνες λειτουργίας του το πρόγραμμα έχει φέρει ήδη 2.400 ανέργους πίσω στην αγορά εργασίας. Παρότι τα δεδομένα φαίνονται θετικά, σύλλογοι που βρίσκονται στην πρώτη “γραμμή” των εργαζομένων της Κρήτης κρίνουν πως η πλειοψηφία των ανέργων έμειναν “έξω” από το πρόγραμμα, αναδεικνύοντας ένα ριζικό πρόβλημα για τα επιδόματα ανεργίας.
Το ανανεωμένο αυτό πρόγραμμα ξεκίνησε να εφαρμόζεται τον Μάρτιο του 2025, με στόχο να “κλείσει” σε έναν χρόνο και να αξιολογηθεί για την αποδοτικότητά του, ώστε να εφαρμοστεί σε όλους τους ανέργους, ως τακτικό επίδομα ανεργίας. Με στόχο να δώσει κίνητρο σε εκείνους τους οποίους καλύπτει να γυρίσουν στην αγορά εργασίας, το εν λόγω πρόγραμμα υπόσχεται να αρχίσει με υψηλά έσοδα για τους συμμετέχοντες, αυξομειώνοντας το επίδομα όσο περνάει ο καιρός. Μέχρι στιγμής λοιπόν μπορεί να μην έχει ολοκληρωθεί το πρόγραμμα, όμως η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ) έχει αρχίσει ήδη να μοιράζεται τις εκτιμήσεις της για τα αποτελέσματά του.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες της Υπηρεσίας, εκτιμάται ότι περίπου 12.000 άνεργοι έχουν ήδη ενταχθεί στο νέο καθεστώς και λαμβάνουν το εμπροσθοβαρές και αναλογικό επίδομα, ενώ από αυτούς περίπου 2.400, ένα 20% δηλαδή, έχει καταφέρει να επιστρέψει στην αγορά εργασίας, διακόπτοντας τη λήψη της παροχής του επιδόματος. Όλα αυτά αξίζει να επισημάνουμε πως έγιναν σε ένα πλαίσιο με όριο των 15.000 συμμετεχόντων, το οποίο έχει τεθεί από κοινού από τη ΔΥΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης, που έχει λάβει την καθολική χρηματοδότηση της δράσης με 100 εκατ. ευρώ. Αυτό το “πλαφόν” είχε μπει ακριβώς επειδή το πρόγραμμα βρίσκεται ακόμη στα “σκαριά” για να αντικαταστήσει το τακτικό ταμείο ανεργίας, με τον αριθμό των 15.000 συμμετεχόντων να θεωρείται επαρκής ώστε να βγει ένα ασφαλές συμπέρασμα σχετικά με τον νέο τρόπο υπολογισμού του επιδόματος.
Βρέθηκε η εναλλακτική στο επίδομα ανεργίας;
Βέβαια, αναμένεται να σημειωθούν πολλά βήματα ακόμα μέχρι να αντικατασταθεί το τακτικό επίδομα ανεργίας με το συγκεκριμένο μοντέλο. Η ολοκλήρωση του προγράμματος θα πραγματοποιηθεί τον Μάρτιο του 2026 και αμέσως μετά, πριν τελειώσει το έτος, το πρόγραμμα θα αξιολογηθεί, θα γίνουν οι αναγκαίες προσαρμογές και θα λάβει μόνιμα χαρακτηριστικά. Ιδιαίτερη βαρύτητα θα δοθεί στον τομέα της “απασχολησιμότητας”, δηλαδή στο κατά πόσο το νέο επίδομα διευκολύνει την ταχύτερη επανένταξη των ανέργων στην αγορά εργασίας.
Όπως τονίζουν η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας και η διοίκηση της ΔΥΠΑ, στόχος είναι η δημιουργία ενός επιδόματος «απλού, δίκαιου, ανταποδοτικού και προσαρμοσμένου στις ανάγκες της αγοράς». Με το νέο σύστημα, το ποσό προς τους ωφελούμενους μπορεί να φτάσει έως και τα 1.295 ευρώ κατά τους πρώτους μήνες για έναν δικαιούχο με πολλά έτη εργασίας και υψηλές αποδοχές, ενώ για τους υπόλοιπους ανέργους παραμένει στα 540 ευρώ τον μήνα, όπως ισχύει σήμερα. Αυτό το σύστημα δημιουργεί αντικίνητρο για μακροχρόνια παραμονή εκτός της αγοράς εργασίας, με “πλαφόν” καταβολών στους 24 μήνες.
Επισημαίνεται πως έχει δύο μέρη που διακρίνονται μεταξύ τους: αναλυτικότερα υπάρχει το σταθερό μέρος της επιδότησης, το οποίο υπολογίζεται βάσει των αποδοχών του δικαιούχου και του νόμιμου κατώτατου ημερομισθίου. Κατά το πρώτο τρίμηνο αντιστοιχεί στο 70% του κατώτατου ημερομισθίου (ή του μέσου ημερομισθίου των αποδοχών του, εάν αυτές ήταν χαμηλότερες). Η μείωση είναι σταδιακή: 60% το δεύτερο τρίμηνο, 50% το τρίτο και 40% το τέταρτο. Αν η επιδότηση επεκταθεί για δεύτερο έτος, το ποσό μειώνεται περαιτέρω στο 30% για το πρώτο εξάμηνο και στο 20% για το δεύτερο. Ο μέσος όρος ποσοστού επιδότησης στο πρώτο 12μηνο παραμένει στο 55% του κατώτατου ημερομισθίου, όπως ισχύει σήμερα. Υπάρχει όμως και το μεταβλητό μέρος επιδότησης, το οποίο συνδέεται με τα έτη ασφάλισης (από το 4ο έως και το 20ό) και τον μέσο όρο αποδοχών του δικαιούχου. Έτσι, το ύψος της παροχής αυξάνεται αναλογικά για όσους έχουν συμπληρώσει τουλάχιστον τέσσερα χρόνια εργασίας, ενισχύοντας περαιτέρω τον ανταποδοτικό χαρακτήρα του νέου μοντέλου.
Δοργιάκη: «Δε διορθώνει τις παθογένειες το νέο σύστημα»
Για μία τόσο ριζική αλλαγή, η “Νέα Κρήτη” συνομίλησε με εκείνους που βρίσκονται στην “πρώτη γραμμή” των εργαζομένων, για να επιβεβαιωθεί αν αυτό το πρόγραμμα θα γίνει η καινούργια πραγματικότητα και αν συνάδει ή τουλάχιστον “αφουγκράζεται” την κατάσταση με την ανεργία στη χώρα. Στη “Νέα Κρήτη” μίλησε η πρόεδρος του Σωματείου Ιδιωτικών Υπαλλήλων Ηρακλείου κ. Δέσποινα Δοργιάκη, η οποία επεσήμανε ότι μπορεί να μην έχει τελειώσει η σεζόν και κατ’ επέκταση να μην υπάρχει ακόμη εικόνα για το πόσοι θα μείνουν άνεργοι στο σύνολό τους, όμως το νέο σύστημα έχει ήδη δείξει έμπρακτα πως θα φέρει τους εργαζόμενους στα ίδια αδιέξοδα με το ”παλαιό σύστημα”.
Συγκεκριμένα, η κ. Δοργιάκη επισημαίνει πως υπάρχει μία συντριπτική πλειοψηφία ανθρώπων που μένουν εντελώς εκτός από το ταμείο ανεργίας: «Σε όλα τα χρόνια της κρίσης, ακόμη και μετά από αυτήν, το ποσοστό των ανέργων που έχουν καταφέρει να μπουν στο ταμείο ανεργίας δεν ξεπερνά το 15%, συνήθως είναι πάντα λιγότερο. Τόσο οι εποχικοί εργαζόμενοι, όσο εκείνοι που καλύπτονται από το τακτικό επίδομα, δεν καταφέρνουν να το λαμβάνουν για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα της ανεργίας τους. Οπότε το νέο σύστημα δε διόρθωσε μία πάγια παθογένεια του ήδη ισχύοντος συστήματος των επιδομάτων: δε ρύθμισε τις προϋποθέσεις για να μπει κανείς στο επίδομα, τις έκανε μάλιστα ακόμη πιο αυστηρές. Το υπουργείο ουσιαστικά δημιούργησε ένα σύστημα- “δόλωμα”, το οποίο δίνει μεν κίνητρο στον άνεργο να βρει δουλειά, η οποία με μαθηματική ακρίβεια δε θα είναι βιώσιμη. Διότι πλέον δεν μπορεί κανένας να συντηρηθεί με μία θέση ημιαπασχόλησης, με 3 και 6 ώρες εργασίας την ημέρα. Άρα πού αποφέρει το επίδομα;».
Τι άλλαξε τελικά;
Στο ίδιο αδιέξοδο οι άνεργοι
Παράλληλα, η κ. Δοργιάκη επεσήμανε πως «ήδη είναι τόσο περίπλοκο το σύστημα του επιδόματος, που ακόμη και αυτοί που το δικαιούνται δεν το παίρνουν. Μόνο στο Ηράκλειο υπάρχουν δεκάδες περιπτώσεις όπου το επίδομα ανεργίας καταβάλλεται με δύο ή και τρεις μήνες καθυστέρηση, ακριβώς επειδή ο όγκος των ανέργων δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί από τους εργαζόμενους της ΔΥΠΑ. Παράλληλα φέτος, η προπληρωμένη κάρτα έχει φέρει νέο ρεύμα καθυστερήσεων, καθώς στο σύστημα της ΔΥΠΑ φαίνεται ότι έχουν πληρωθεί τα χρήματα στους ανέργους, ενώ εκείνοι δεν έχουν πρόσβαση σε αυτά, ακριβώς επειδή δεν έχουν λάβει ακόμη την κάρτα. Αυτό έχει παρατηρηθεί σε πολλούς κλάδους από τους εποχικούς εργαζόμενους στον τουρισμό, μέχρι σε συμβασιούχους εκπαιδευτικούς. Αυτές τις παθογένειες θα έπρεπε να αντιμετωπίσει το νέο μοντέλο, με απώτερο στόχο να καλύπτονται όλοι οι άνεργοι για όλη τη διάρκεια της ανεργίας τους».
Πηγή: neakriti.gr
