Την Κυριακή 7 Σεπτεμβρίου στα Τσουρουνιανά Κισάμου πραγματοποιήθηκε η καθιερωμένη εκδήλωση τιμής και μνήμης για τους εκτελεσθέντες κατοίκους από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής την 29η Αυγούστου 1944.
Φέτος, όμως, εκτός από την θλιβερή αυτή επέτειο έχουμε και τη συμπλήρωση 40 χρόνων από τα αποκαλυπτήρια του μνημείου του χωριού μας, και θεωρουμε χρέος μας απέναντι στην μνήμη αυτων που το σκέφτηκαν και το υλοποίησαν να αναφέρουμε μερικά στοιχεία σχετικά με αυτο.
Αρχές της δεκαετίας του ‘80, λοιπόν, το χωριό μας και σε μια συζήτηση μεταξύ αδερφών Ιωάννη και Θεοχάρη Τσουρουνάκη, Αριστείδη Τσουρουνάκη και Πολυχρόνη Τσουρουνάκη, με θέμα τα γεγονότα της 29ης Αυγούστου του 1944, γεννήθηκε η ιδέα της δημιουργίας ενός μνημείου για να αποδώσουν αφενός την τιμή που αρμόζει σ’ αυτούς που θυσιάστηκαν τότε, αλλά και αφετέρου για να συμβάλουν μ’ αυτόν τον τρόπο ώστε να παραμείνει άσβεστη αυτή η μνήμη και στις επόμενες γενεές. Ένα εγχείρημα αρκετά δύσκολο για την εποχή εκείνη, αλλά και για τις δυνατότητες τους. Αρχικά, απευθύνθηκαν στον συγγενή μας, γαμπρό της οικογένειας Τσουρουνάκη, πολιτικό μηχανικό και μετέπειτα Δήμαρχο Χανίων κ. Γιώργο Τζανακάκη, ο οποίος πρόθυμα ανέλαβε δωρεάν την μελέτη και την επίβλεψη του έργου που θα γινόταν στο χώρο αυτό μετά από δωρεάν παραχώρηση του Αριστείδη Τσουρουνάκη.
Τα πρώτα χρήματα που συγκεντρώθηκαν στο ταμείο που δημιουργήθηκε γι αυτό το σκοπό τα έβαλαν οι τέσσερις προαναφερθέντες, αλλά ακολούθησε και έρανος που ξεκίνησαν απευθυνόμενοι στους χωριανούς και στους συγγενείς των πεσόντων σε Κίσαμο, Χανιά και Αθήνα. Οι εργασίες ξεκίνησαν και στη διάρκεια τους χρειάστηκε να ξαναμαζέψουν χρήματα, αυτή τη φορά από τους στενούς συγγενείς των πεσόντων. Μέχρι την αποπεράτωση του έργου οι τέσσερις τους χρειάστηκε να δώσουν χρήματα ξανά και ξανά. Τα παραπάνω στοιχεία με ονοματεπώνυμα και τα ποσά που ο κάθε ένας κατέβαλε υπάρχουν στο τετράδιο που διατηρούσε ως βιβλίο ταμείου τότε ο Πολυχρόνης Τσουρουνάκης και σώζεται έως και σήμερα. Κατέβαλαν μεγάλη προσπάθεια με πολύ προσωπική εργασία για να καταφέρουν να γίνουν τα αποκαλυπτήρια το 1984, 40 χρόνια μετά την εκτέλεση, αλλά αυτό κατέστη αδύνατο.
Έτσι, τα αποκαλυπτήρια έγιναν στις 29 Αυγούστου 1985 από τον τότε Μητροπολίτη Κισάμου και Σελίνου μακαριστό Ειρηναίο Γαλανάκη, παρουσία των αρχών του τόπου και πλήθος κόσμου.
