Σαν “βραδυφλεγής βόμβα” μοιάζει σήμερα η υπόθεση της κτηματογράφησης, αφού ο περισσότερος κόσμος στην Κρήτη δεν έχει ανταποκριθεί. Ίσως διότι δεν έχει συνειδητοποιήσει ότι η τρέχουσα χρονιά – όση απομένει ακόμη – θα είναι καθοριστική για τις περιουσίες των πολιτών, που θα βρεθούν αντιμέτωποι με σοβαρές απώλειες και απίστευτες δικαστικές και γραφειοκρατικές καταστάσεις μέσα στα επόμενα χρόνια. Η πιο προβληματική και ευάλωτη κατηγορία, μάλιστα, είναι η χρησικτησία, που στην Κρήτη αφορά κυρίως στις αγροτικές περιουσίες, σε ποσοστό που, σύμφωνα με την Ένωση Ιδιοκτητών Ακινήτων Νομού Ηρακλείου, μπορεί να υπερβαίνει ακόμα και το 40%!
Αυτή τη στιγμή σε επίπεδο χώρας έχει συλλεχθεί το 87% των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων. Η τελευταία γενιά κτηματογράφησης προκηρύχθηκε την άνοιξη του 2016 από το Ελληνικό Κτηματολόγιο. Πρόκειται για μια δέσμη 32 μελετών κτηματογράφησης, γνωστή ως πρόγραμμα ΚΤΙΜΑ16, για τις υπόλοιπες περιοχές της Ελλάδας, το σύνολο των περιοχών δηλαδή που δεν είχαν καλυφθεί με προηγούμενα προγράμματα.
Γιατί καθυστέρησε στην Κρήτη
Για πέντε όμως από τις 32 συμβάσεις υπήρξαν εκτεταμένες δικαστικές διενέξεις μεταξύ των διαγωνιζομένων, με αποτέλεσμα να μείνουν σε εκκρεμότητα. Είναι δυστυχώς μια άσχημη συγκυρία το γεγονός ότι από τις πέντε αυτές συμβάσεις οι τρεις είναι στην Κρήτη και συγκεκριμένα από τα τμήματα των νομών Χανίων, Ρεθύμνου και Ηρακλείου. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες του neakriti.gr, οι συμβάσεις αυτές υπογράφηκαν τελικά με καθυστέρηση, με αποτέλεσμα η συλλογή δηλώσεων να ξεκινήσει περίπου τρία χρόνια αργότερα σε σχέση με τον κύριο όγκο των συμβάσεων του ΚΤΙΜΑ16. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που, ενώ το ποσοστό συλλογής δηλώσεων στις 27 συμβάσεις του ΚΤΙΜΑ16 που ξεκίνησαν κανονικά είναι 75%, στις τρεις συμβάσεις της Κρήτης είναι σημαντικά χαμηλότερο (Χανιά 37%, Ρέθυμνο 33% και Ηράκλειο 27%). Κάθε μήνα τα ποσοστά αυξάνονται σταδιακά, αλλά είναι κρίσιμο οι πολίτες να σπεύσουν να προσέλθουν έγκαιρα και να δηλώσουν την περιουσία τους γιατί η διαδικασία προοδευτικά δυσκολεύει για όλους.
Έρχονται δυσάρεστες καταστάσεις
Συγκεκριμένα, όποιος δεν έχει υποβάλει δήλωση κατά τη διάρκεια της συλλογής δηλώσεων δε θα περιληφθεί στην ανάρτηση των κτηματολογικών στοιχείων, το ακίνητό του θα καταχωριστεί ως αγνώστου ιδιοκτήτη ή εάν έχει δηλωθεί από τρίτον σε τρίτο. Αυτό σημαίνει ότι ο πολίτης θα αναγκαστεί να υποβληθεί σε χρονοβόρες και κοστοβόρες διαδικασίες με ενδεχόμενους δικαστικούς αγώνες με αντίδικο είτε το Δημόσιο είτε τρίτους.
«Αυτή τη στιγμή αν δεν έχει δηλωθεί στο γραφείο κτηματογράφησης δεν μπορεί να γίνει καμία μεταβίβαση ακινήτου, καμία πράξη αποδοχής κληρονομιάς ή μεταβίβασης, αγοραπωλησίας, δωρεά, έκδοση οικοδομικής άδειας κ.ο.κ.», επισημαίνει στο neakriti.gr η δικηγόρος Ελένη Χαφνάβη.
Επίσης, αν δε γίνει καμία ενέργεια στις αρχικές εγγραφές, το ακίνητο θα φαίνεται αγνώστου ή άλλου ιδιοκτήτη, με αποτέλεσμα μια απλή διαδικασία θα πρέπει να λυθεί μόνο δικαστικά με αντίδικο το Δημόσιο και με πενταπλάσιο κόστος, ενώ πάντα θα υπάρχει και το ενδεχόμενο επιβολής προστίμων για όλους όσοι δεν πρόλαβαν τις προθεσμίες.
Πώς ο άλλοτε δικαιούχος αφοπλίζεται
«Εφόσον η προθεσμία για τη συγκέντρωση των απαιτούμενων δηλώσεων παρέλθει, ο εκάστοτε δικαιούχος διατηρεί ακόμα το δικαίωμά του να προβεί στην υποβολή εκπρόθεσμης πλέον δήλωσης του ακινήτου του. Ωστόσο, κινδυνεύει στην περίπτωση αυτή να ενεργοποιηθεί εις βάρος του η διαδικασία βεβαίωσης και επιβολής προστίμου και να υποχρεωθεί να πληρώσει συγκεκριμένο χρηματικό ποσό ως ποινή. Τα εν λόγω ποσά είναι ήδη προκαθορισμένα και αναγράφονται στη σελίδα του Εθνικού Κτηματολογίου – αποδίδονται δε σε συνάρτηση με το είδος του δικαιώματος που δηλώθηκε εκπρόθεσμα, την έκταση του ακινήτου και τη θέση στην οποία αυτό κείται», προσθέτει η δικηγόρος Μαρία Πλατάκη.
Είναι χαρακτηριστικές οι δηλώσεις του προέδρου της Ένωσης Ιδιοκτητών Ακινήτων Νομού Ηρακλείου και αντιπροέδρου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας του κλάδου, δικηγόρου Κώστα Αράπογλου: «Εδώ τα ποσοστά όσων έχουν ανταποκριθεί είναι λιγότερα και από 25%. Αυτό σημαίνει ότι, όταν θα γίνει η ανάρτηση ή όπου έχει γίνει η ανάρτηση, όσοι έχουν ακίνητο με χρησικτησία και δεν προχωρήσουν εγκαίρως στην κτηματογράφηση θα πρέπει να προβούν σε ένσταση προς το Δημόσιο. Και αν θέλει το Δημόσιο μπορεί να προβάλει δικαιώματα. Από ’κει και πέρα, αν το Δημόσιο προβάλει δικαιώματα, που σε κάποιες περιπτώσεις είναι πολύ πιθανό, θα μπλέξεις στα δικαστήρια μαζί του με ό,τι αυτό συνεπάγεται»… Στο σημείο αυτό, ο Κώστας Αράπογλου τονίζει: «Είναι μεγάλο το ποσοστό στην Κρήτη εκείνων που έχουν ακίνητα με χρησικτησία. Γι’ αυτό λοιπόν, όσοι δε θέλουν να μπλέξουν σε περιπέτειες με το Δημόσιο, το συντομότερο δυνατόν να πάνε στις δηλώσεις. Επίσης, επειδή στο Κτηματολογικό Γραφείο Ηρακλείου, που είναι ο δήμος Ηρακλείου στα παλιά διοικητικά του όρια, υπάρχουν πάρα πολλά λάθη και όσοι έχουν ακίνητα τα οποία είναι άγνωστου ιδιοκτήτη ή θέλουν να κάνουν διαδικασία ανεξαρτητοποίησης του ακινήτου γιατί είναι εξ αδιανεμήτου, για να μπορούν να το μεταβιβάσουν στα παιδιά τους, θα πρέπει, όσες διορθώσεις θέλουν, να τις κάνουν μέχρι τέλος του χρόνου»…
Δωρεάν τεχνική υποστήριξη
Επισημαίνεται ότι κατά τη διάρκεια της συλλογής δηλώσεων παρέχεται από την Πολιτεία μέσω του Γραφείου Κτηματογράφησης δωρεάν νομική και τεχνική υποστήριξη από έμπειρο επιστημονικό προσωπικό για τον εντοπισμό των ακινήτων και τη σύνδεση εμπράγματων δικαιωμάτων με αυτά προκειμένου να αποκτήσουν για πρώτη φορά Κωδικό Αριθμό Εθνικού Κτηματολογίου (ΚΑΕΚ) και να συσχετιστούν σε έναν ενιαίο χάρτη με τα όμορα ακίνητα.
Ανακοινώνονται ψηφιακά εργαλεία
Την ίδια στιγμή, ο υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κωνσταντίνος Κυρανάκης προανήγγειλε την ενεργοποίηση ψηφιακών εργαλείων στο Κτηματολόγιο εντός των επόμενων ημερών, επισημαίνοντας ότι είναι σχεδόν έτοιμη η πλατφόρμα για ψηφιακή μεταβίβαση ακινήτων.
«Η πλατφόρμα για ψηφιακή μεταβίβαση ακινήτων, η οποία θα βάλει τέλος στις ουρές στα κτηματολόγια και στα υποθηκοφυλακεία, είναι σχεδόν έτοιμη», τόνισε ο υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κωνσταντίνος Κυρανάκης και συμπλήρωσε ότι θα τελειώνουν όλα στο γραφείο του συμβολαιογράφου ψηφιακά. «Προσωπική πρόκληση για μένα είναι η ψηφιακή μεταβίβαση ακινήτων που αφορά πολύ κόσμο. Έχουμε περίπου 2.000 συμβόλαια που υπογράφονται καθημερινά, άρα βασικός μας στόχος, μαζί με τον υπουργό Δημήτρη Παπαστεργίου, είναι μια μεταβίβαση ακινήτου από τους πέντε και έξι μήνες που διαρκεί σήμερα να διαρκεί πολύ λιγότερο», υπογράμμισε ο κ. Κυρανάκης.
Στους δασικούς χάρτες
Στο μεταξύ, σύμφωνα με τις νομοθετικές ρυθμίσεις του 2022, στο σύνολο των δασωμένων αγρών προκρίνονται οι πολίτες εφόσον το Δημόσιο δε διαθέτει τίτλους ιδιοκτησίας, εφόσον βέβαια υποδείξουν μέσω της δήλωσης Κτηματολογίου τα ακίνητά τους. Επιπλέον, με τον Ν. 4819/2021, στο 6% περίπου των διεκδικούμενων από το Ελληνικό Δημόσιο ιδιοκτησιών μπορούν πλέον να προκριθούν τα δικαιώματα των πολιτών, αρκεί να προσκομίσουν στοιχεία από τα οποία να προκύπτει ότι είτε οι ίδιοι ή οι δικαιοπάροχοί τους διαθέτουν τίτλους ιδιοκτησίας που έχουν συνταχθεί έως την 1η/7/2001.
Συνολικά λοιπόν, όπου υπάρχουν αμφισβητήσεις σε σχέση με τις δασικές περιοχές, οι ιδιοκτήτες όχι μόνον δεν έχουν κανέναν λόγο να περιμένουν αλλά θα πρέπει άμεσα να υποβάλουν δηλώσεις ιδιοκτησίας για να θεμελιώσουν τα όποια ιδιοκτησιακά τους δικαιώματα και ενδεχομένως να αποφύγουν την πολύ πιο δύσκολη διαδικασία εκτοπισμού τρίτων στη συνέχεια.
Πού βρισκόμαστε σήμερα
Στην υπόλοιπη Κρήτη τα ποσοστά προσέλευσης είναι υψηλότερα σε σχέση με αυτά στον νομό Ηρακλείου. Αναλυτικότερα, η τρέχουσα συλλογή δηλώσεων στην Π.Ε. Ηρακλείου αφορά σε 701.000 εκτιμώμενα δικαιώματα που αντιστοιχούν στο 40% των δικαιωμάτων της. Με την έναρξη της συλλογής δηλώσεων καλούνται να υποβάλουν δήλωση όσοι έχουν εμπράγματο ή άλλο εγγραπτέο στα κτηματολογικά βιβλία δικαίωμα επί των ακινήτων σε μέρος των καλλικρατικών δήμων.
Αναλυτικότερα, πρόκειται για τους δήμους:
- Ηρακλείου (στους προκαποδιστριακούς ΟΤΑ Αγίου Μύρωνα, Άνω Ασιτών, Κάτω Ασιτών, Πενταμοδίου, Πετροκεφάλου, Πυργούς, Βουτών, Δαφνέ, Σκαλανίου, Σταυρακίων, Καλλιθέας, Νέας Αλικαρνασσού, Αυγενικής, Βενεράτου, Κερασιών, Σίβας και Τεμένους),
- Μαλεβιζίου (στους προκαποδιστριακούς ΟΤΑ Δαμάστας, Μαράθου, Αστυρακίου, Αηδονοχωρίου, Τυλίσου, Καμαριώτου, Γωνιών Μαλεβιζίου, Κεραμουτσίου, Μονής, Καμαρίου, Κορφών, Λουτρακίου, Κρουσώνα, Σάρχου, Αχλάδας, Φόδελε, Ροδιάς και Γαζίου) και
- Χερσονήσου (στους προκαποδιστριακούς ΟΤΑ Λιμένος Χερσονήσου, Χερσονήσου, Γωνιών Πεδιάδος, Ποταμιών, Αβδού, Κεράς, Μοχού, Μαλίων, Καινούργιου Χωριού, Σγουροκεφαλίου, Επισκοπής, Γαλίφας, Αϊτανίων, Ελαίας, Γουβών, Ανωπόλεως, Κάτω Βάθειας και Επάνω Βάθειας).
Στο μεταξύ, με βάση όσα μας είπε χθες και ο Κώστας Αράπογλου, περαιτέρω παράταση μετά τη λήξη του 2023 δεν αναμένεται. «Ήδη αυτή τη στιγμή έχει λήξει η προθεσμία για την κτηματογράφηση στην Ελλάδα. Εδώ στους δήμους της ενδοχώρας έχει γίνει ανάρτηση. Και άρα θα πρέπει να γίνει η επίδοση στο Δημόσιο. Και επίσης έχει λήξει η προθεσμία και δέχονται χωρίς πρόστιμα τις εκπρόθεσμες δηλώσεις, ενώ έχει δοθεί σιωπηρή παράταση και κάποια στιγμή θα γίνει η ανάρτηση στον δήμο Μαλεβιζίου, τον δήμο Χερσονήσου και στον υπόλοιπο δήμο Ηρακλείου»…
Πηγή: neakriti.gr
