Το υπουργείο Παιδείας ανοίγει το θέμα της εφαρμογής της Συνθήκης της Μπολόνιας στα ελληνικά πανεπιστήμια, 26 χρόνια μετά την υπογραφή της το 1999. Αυτό σημαίνει την πιθανή κατάρτιση τριετών προγραμμάτων σπουδών στα δημόσια ΑΕΙ, ώστε να υπάρξει εναρμόνιση με τον Ευρωπαϊκό Χώρο Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΧΑΕ), καθώς και να αντιμετωπιστούν οι πιέσεις από τη λειτουργία των μη κρατικών ΑΕΙ, σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας “Καθημερινή”.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, το θέμα έχει ήδη τεθεί σε πρυτάνεις, οι οποίοι τηρούν στάση αναμονής εν αναμονή αντιδράσεων από πανεπιστημιακούς και φοιτητές, αν και αναγνωρίζουν την ανάγκη ευθυγράμμισης με τις ευρωπαϊκές εξελίξεις.
Διπλή πίεση στα δημόσια πανεπιστήμια: δημογραφικό και ανταγωνισμός
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, η πίεση προέρχεται τόσο από τον ανταγωνισμό που θα φέρουν τα ιδιωτικά ΑΕΙ, όσο και από τη συρρίκνωση του φοιτητικού πληθυσμού, λόγω του δημογραφικού προβλήματος. Η Ελλάδα, η Κύπρος και η Βουλγαρία είναι οι μόνες χώρες που δεν έχουν ακόμη υιοθετήσει τριετείς προπτυχιακές σπουδές.
Η Ελλάδα αναγνωρίζει πτυχία τριετούς διάρκειας από το εξωτερικό, ενώ πολλά από αυτά εγκρίνονται χωρίς αντισταθμιστικά μαθήματα από τον ΔΟΑΤΑΠ. Ωστόσο, εντός της χώρας εξακολουθεί να ισχύει η τετραετής φοίτηση στα δημόσια ΑΕΙ.
Η Συνθήκη της Μπολόνιας, γνωστή και ως «Μάαστριχτ των πανεπιστημίων», είχε ως στόχο τη δημιουργία ενός ενιαίου ευρωπαϊκού χώρου εκπαίδευσης και την εφαρμογή του μοντέλου «3-2-3» (3 έτη προπτυχιακά, 2 μεταπτυχιακά, 3 διδακτορικά).
Τα μη κρατικά ΑΕΙ φέρνουν νέα δεδομένα και ανταγωνισμό
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, 12 ξένα ΑΕΙ έχουν ήδη καταθέσει αιτήσεις για να λειτουργήσουν στην Ελλάδα από το επόμενο ακαδημαϊκό έτος. Η πλειονότητα αυτών αναμένεται να οργανώσει τριετή προγράμματα, κατά το πρότυπο των βρετανικών και αμερικανικών πανεπιστημίων.
Πρυτάνεις και πανεπιστημιακά στελέχη δηλώνουν πως η ύπαρξη τριετών προγραμμάτων μπορεί να προσελκύσει περισσότερους φοιτητές, μειώνοντας παράλληλα το κόστος και συμβάλλοντας στην επίλυση προβλημάτων υποστελέχωσης.
Το Υπουργείο Παιδείας δεν πρόκειται να επιβάλει την καθιέρωση τριετών σπουδών, αλλά προτίθεται να δώσει στα ΑΕΙ τα εργαλεία για να τις οργανώσουν, εφόσον το επιθυμούν.
Το δημογραφικό πλήττει την ανώτατη εκπαίδευση
Από το 2026 και μετά, σύμφωνα με το δημοσίευμα, η δημογραφική κάμψη θα αρχίσει να επηρεάζει τα πανεπιστήμια. Οι θέσεις θα μένουν όλο και πιο κενές, ιδίως σε τμήματα με χαμηλή ζήτηση, γεγονός που θα οδηγήσει σε αναδιάρθρωση των ΑΕΙ, κυρίως στην περιφέρεια.
Αναμένεται ότι τα μη κρατικά ΑΕΙ θα προσελκύσουν έως και 10% των νέων φοιτητών, εντείνοντας τον ανταγωνισμό.
Τέλος, κυβερνητικά στελέχη επισημαίνουν ότι η μη εφαρμογή του ευρωπαϊκού προτύπου «3-2-3» στερεί από τα ελληνικά ΑΕΙ και τους αποφοίτους τους ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, τόσο στην ευρωπαϊκή όσο και στην ελληνική αγορά εργασίας.
