Είναι σε όλους μας γνωστά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι καστανιές στο Νομό Χανίων και ειδικά στην Κίσαμο. Κάθε χρόνο οι καστανιές, αποδεκατίζονται από τις γνωστές ασθένειες, χωρίς τα μέτρα και οι προσπάθειες, τόσο της επιστημονικής κοινότητας, όσο και των θεσμικών φορέων, να μπορούν, μέχρι στιγμής, να αναστρέψουν το πρόβλημα.
Ένα βασικό εισόδημα των κατοίκων στα καστανοχώρια του Νομού Χανίων μειώθηκε δραματικά και το περιβάλλον υποβαθμίστηκε αφού τα δάση της καστανιάς μειώνονται και εξαφανίζονται με καταστρεπτικά αποτελέσματα, πέραν του οικονομικού, και για το ίδιο το περιβάλλον.
Μια βασική απόδειξη του όλου προβλήματος, αποτελεί και το γεγονός ότι το Συσκευαστήριο Καστάνου της Αναπτυξιακής Εταιρείας ΕΝΝΙΑ ΧΩΡΙΑ στο Έλος έκλεισε και ανέστειλε τη λειτουργία του, ελλείψει καστάνων στην Τοπική Κοινότητα Έλους που ήταν ο βασικός τροφοδότης του Συσκευαστηρίου. Από τους 700 τόνους που ήταν η ετήσια παραγωγή στην τοπική κοινότητα Έλους, φέτος είναι ζήτημα να φτάσει τους 5 τόνους!!!
Ευκαιρία μεγάλη οι φετινές γιορτές στο Έλος, στη Λίμνη και στο Βλάτος να αποτελέσουν αφορμή, έστω και την ύστατη ώρα, και για την περαιτέρω ανάδειξη του προβλήματος και για τη λήψη άμεσων μέτρων πριν είναι πολύ αργά για τη διάσωση της καστανιάς. Με μέτρα από την πολιτεία και την παροχή κινήτρων προς τους καστανοπαραγωγούς.
Η προσπάθεια που ξεκίνησε το 2020 στο Ν. Χανίων, σε συνεργασία του ΜΑΙΧ και της Διεύθυνσης Δασών Χανίων, με τη δημιουργία φυτωρίων με δεντρύλλια και εμβολιασμένα με ντόπιες ποικιλίες, δεν έφερε τότε τα αναμενόμενα αποτελέσματα.
Σήμερα, όπως πληροφορούμαστε, στο ΜΑΙΧ εφαρμόζονται δύο προγράμματα. Ένα για τη δημιουργία φυτωρίων μέσα από 100 δέντρα που έχουν επιλεγεί και χαρακτηρίζονται μητρικά , για αντοχή στις ασθένειες, ώστε να γίνεται εμβολιασμός σπορόφυτων δενδρυλλίων καστανιάς απ’ αυτά τα δέντρα και να διανέμονται στη συνέχεια στους παραγωγούς.
Και επίσης ένα άλλο πρόγραμμα, σε συνεργασία με τους Μύλους Κρήτης, για την επιλογή ποικιλιών για μεταποίηση του καστάνου και τη δημιουργία προϊόντων για τη διατροφή, την υγεία κ.α.
Το ΜΑΙΧ σήμερα είναι ένα από τα μεγαλύτερα ερευνητικά κέντρα παγκόσμια για τα φυτά, τα δέντρα και τις ασθένειες και πρέπει να ενισχυθεί σημαντικά ώστε να συνεχίσει την έρευνα για τη σωτηρία της καστανιάς. Η Λύση στο πρόβλημα της καστανιάς, μπορεί να έρθει μέσα από το ΜΑΙΧ, με την προϋπόθεση ότι η Πολιτεία θα αξιοποιήσει τα αποτελέσματα της επιστημονικής έρευνας.
Συνοψίζοντας τα μέτρα που πρέπει να εφαρμοστούν, καταλήγουμε:
Συνέχιση της επιστημονικής έρευνας και υιοθέτηση των αποτελεσμάτων από την Πολιτεία, Φύτευση και παραγωγή μεγάλου αριθμού δενδρυλλίων εμβολιασμένων και διανομή δωρεάν, μέσα από μια φιλοσοφία παροχής κινήτρων στους νέους αγρότες να ασχοληθούν με την καλλιέργεια της καστανιάς, ενώ τώρα ασχολούνται μόνο με τα θερμοκήπια.
Οι Ενετοί κατακτητές πριν εκατοντάδες χρόνια, επιδότησαν στις ημιορεινές περιοχές του Νομού Χανίων, τις καστανιές και τις τσουνάτες ελιές και γι αυτό τις βλέπουμε σήμερα τόσο σιμά φυτεμένες στις πεζούλες και στα πλάγια.
Γιορτές καστάνου έχουμε και φέτος στην Κίσαμο και καταβάλλεται μεγάλη προσπάθεια για την επιτυχία τους. Να δώσουμε λοιπόν τον πρέποντα γιορτινό χαρακτήρα στις εκδηλώσεις που θα γίνουν στα τρία καστανοχώρια, Έλος, Λίμνη και Βλάτος. Να συμμετέχουμε σ’ αυτές με καλή διάθεση, να ξεφλουδίσουμε κάστανα ζεστά, να τσουγκρίσουμε τα ποτήρια μας, να πιούμε ένα κρασί και να πούμε ότι η ελπίδα δεν χάθηκε και από αύριο ξεκινούμε πάλι και συνεχίζουμε όλοι μαζί με όρεξη και νέες δυνάμεις να σώσουμε τις καστανές και τα κάστανα.
