Οι σεισμοί είναι ένα φυσικό φαινόμενο, πράγμα το οποίο πρακτικά σημαίνει ότι δεν έχουμε κάποιο έλεγχο πάνω του. Και συχνά τα πράγματα τα οποία δεν μπορούμε να ελέγξουμε, μπορούν να γίνουν αρκετά τρομακτικά. Η χώρα μας κατέχει την έκτη θέση στην κατάταξη με τις πιο σεισμογενείς χώρες του κόσμου και την πρώτη στην Ευρώπη, έχοντας δώσει μέσα στο πέρασμα των αιώνων δεκάδες σεισμούς άνω των 6 Ρίχτερ.
Παρ’ ότι η Ελλάδα είναι μια χώρα με υψηλή σεισμικότητα, συχνά δεν συνειδητοποιούμε ότι δεν είναι όλοι οι σεισμοί καταστροφικοί και δεν έχουν όλοι την ίδια ένταση. Αν και ο φόβος είναι μια φυσιολογική και υγιής αντίδραση προστασίας, μπροστά σε ένα φυσικό φαινόμενο, η σεισμοφοβία, είναι κάτι εντελώς διαφορετικό.
Άνθρωποι με τη συγκεκριμένη φοβία θα κάνουν τα πάντα για να αποφύγουν τους σεισμούς οποιουδήποτε τύπου ή είδους και αν είναι αυτοί. Οποιοδήποτε γεγονός, κατάσταση, πληροφορία, εικόνα ή συμβολισμός ο οποίος σχετίζεται με σεισμό αρκεί για ενεργοποιήσει αυτόν τον υπερβολικό φόβο.
Η φοβία επηρεάζει αρνητικά το σύστημα της ασφάλειας μας, δίνει λανθασμένους συναγερμούς στο σώμα μας και επιτάσσει μάχη, φυγή ή ακινητοποίηση (fight, flight, freeze). Όλα τα σωματικά συμπτώματα που μπορεί να νιώθουμε στην σκέψη και μόνο ενός σεισμού είναι για να προστατευτούμε, μόνο που στην περίπτωση της σεισμοφοβίας, αρκεί απλώς η ιδέα του σεισμού.
Σκέψεις ενός απρόσμενου, καταστροφικού σεισμού όπου θα απειληθεί η ζωή μας και εμείς δεν θα έχουμε τη δυνατότητα να προστατευτούμε, ενεργοποιούν λανθασμένους συναγερμούς στο σώμα και στη συμπεριφορά μας.
Ποιος φοβάται περισσότερο το «χτύπημα του Εγκέλαδου»;
Στα άτομα που έχουν τις περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν σεισμοφοβία περιλαμβάνονται τα άτομα με γενικότερη προδιάθεση στο άγχος και στο φόβο και άτομα τα οποία έχουν ζήσει ένα καταστροφικό σεισμό.
Έχει παρατηρηθεί ότι μετά από έναν σεισμό είναι πολύ πιθανόν να παρουσιάζονται και σωματικά συμπτώματα όπως εφίδρωση, δυσκολία στον ύπνο, ταχυκαρδία, σφίξιμο στο στομάχι. Σε κάποιες περιπτώσεις όπως στον μεγάλο σεισμό του 2015, στο Νεπάλ οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ακόμα πιο σοβαρά περιστατικά όπως κρίσεις πανικού. Αν βέβαια έχουμε και φυσικές καταστροφές τότε τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο πολύπλοκα και μιλάμε για σύνδρομο μετατραυματικού στρες.
Πώς αντιμετωπίζει κανείς ψύχραιμα τα Ρίχτερ;
Σύμφωνα με τους ειδικούς, η φυσιολογική ανησυχία για τους σεισμούς μπορεί να ξεπεραστεί με κάποια απλά μέτρα.
Η σωστή ενημέρωση είναι το πιο σημαντικό. Το να γνωρίζουμε πώς πρέπει να αντιδράσουμε αλλά και να ξέρουμε τί πραγματικά συμβαίνει, μπορεί πραγματικά να μας βοηθήσει να απαλλαγούμε από το περιττό άγχος. Καλό είναι, λοιπόν, να αποφεύγουμε εκείνες τις πηγές που μας βομβαρδίζουν με υπερβολές και μας τρομοκρατούν, χωρίς να υπάρχει ιδιαίτερος λόγος.
Σημαντικό είναι επίσης, να διατηρήσουμε όσο μπορούμε την κανονικότητα στη ζωή μας και να ακολουθούμε τις συγκεκριμένες ρουτίνες που είχαμε και πριν το σεισμό. Δε θα πρέπει να βγαίνουμε από τον καθημερινό πρόγραμμά μας, χωρίς να υπάρχει λόγος. Το να σκεφτόμαστε όλη την ημέρα το ενδεχόμενο ενός επικείμενου σεισμού και μιας καταστροφής, όχι μόνο δε βοηθά, αλλά μπορεί να είναι πολύ αρνητικό για τη ψυχολογία μας.
Οι ψυχολόγοι, συνιστούν επίσης να εστιάζουμε σε θετικά πράγματα, να αποφεύγουμε αρνητικές σκέψεις και εφιαλτικά σενάρια, αφού το πιθανότερο είναι ότι δεν πρόκειται να συμβούν.
Οι κινήσεις που πρέπει να κάνουμε την ώρα του σεισμού
Οι κινήσεις που πρέπει να κάνετε σε περίπτωση σεισμού είναι συγκεκριμένες και «σωτήριες». Το Πυροσβεστικό σώμα Ελλάδος, από την επίσημη ιστοσελίδα του αναφέρει χαρακτηριστικά τις παρακάτω οδηγίες:
Αν είστε μέσα στο σπίτι
- Διατηρείστε την ψυχραιμία σας.
- Καλυφθείτε κάτω από κάποιο ανθεκτικό έπιπλο (τραπέζι, γραφείο, θρανίο), γονατίστε και κρατήστε με τα χέρια σας το πόδι του.
- Αν δεν υπάρχει ανθεκτικό έπιπλο, γονατίστε στο μέσον του δωματίου, μειώνοντας όσο γίνεται το ύψος σας και προστατέψτε με τα χέρια το κεφάλι και τον αυχένα σας. Απομακρυνθείτε από μεγάλες γυάλινες επιφάνειες (παράθυρα, γυάλινα χωρίσματα) ή έπιπλα και αντικείμενα που μπορεί να σας τραυματίσουν.
- Μην προσπαθήσετε να απομακρυνθείτε από το σπίτι.
- Μην βγείτε στο μπαλκόνι.
Αν είστε σε ψηλό κτίριο
- Απομακρυνθείτε από τζάμια και εξωτερικούς τοίχους.
Αν είστε σε χώρο ψυχαγωγίας, εμπορικό κέντρο ή μεγάλο κατάστημα
- Διατηρείστε την ψυχραιμία σας.
- Μείνετε στο χώρο μέχρι να τελειώσει η δόνηση.
- Μην παρασυρθείτε από το πανικόβλητο πλήθος που κινείται άτακτα προς τις εξόδους γιατί κινδυνεύετε να ποδοπατηθείτε.
Αν βρίσκεστε σε ανοιχτό χώρο
- Απομακρυνθείτε από χώρους που βρίσκονται κάτω από κτίρια, τηλεφωνικά ή ηλεκτρικά καλώδια.
- Αν έχετε μαζί σας τσάντα ή χαρτοφύλακα, καλύψτε το κεφάλι σας με αυτά.
Αν βρίσκεστε μέσα στο αυτοκίνητο
- Καταφύγετε σε ανοιχτό χώρο και σταματήστε με προσοχή το αυτοκίνητο ώστε να μην εμποδίζει την κυκλοφορία.
- Αποφύγετε να περάσετε από σήραγγες, γέφυρες ή υπέργειες διαβάσεις.
