Η περιφέρεια Κρήτης, ένας από τους πιο ζωντανούς τόπους στην Ελλάδα, αντιπροσωπεύοντας την πέμπτη μεγαλύτερη περιφέρεια της χώρας, καταγράφει μέσα στα τελευταία τέσσερα χρόνια (2022-2025) αξιοσημείωτες δημογραφικές μεταβολές, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από νομούς και δήμους του νησιού.
Η “Νέα Κρήτη” και το neakriti.gr συγκέντρωσαν τα εν λόγω δεδομένα και προχώρησαν σε διεξοδική ανάλυση των πληθυσμιακών καταγραφών και κυρίαρχων μεταβολών, με στόχο να αποτυπωθούν οι κυριότερες τάσεις και να αναδειχθούν κρίσιμα ζητήματα, όπως η υπογεννητικότητα, η γήρανση του πληθυσμού, αλλά και οι κοινωνικές μεταβολές που διαφαίνονται μέσα από τα στοιχεία γάμων, διαζυγίων και συμφώνων συμβίωσης.
Από τις συνολικά 5.886 γεννήσεις το 2022, καταλήξαμε στις 5.273 το 2024, με το πρώτο επτάμηνο του 2025 να μην είναι ιδιαίτερα ελπιδοφόρο, καθώς έως και την 1η Ιουλίου στο νησί έχουν συνολικά καταγραφεί 2.569 γεννήσεις.
Αναλυτικότερα, από τις 5.886 γεννήσεις στους τέσσερις νομούς, το 2023 καταγράφονται 5.604 γεννήσεις, το 2024 συνολικά 5.273 γεννήσεις, ενώ μέχρι την 1η Ιουλίου του έτους που διανύουμε έχουν συνολικά καταγραφεί 2.569 γεννήσεις, προβλέποντας μια πιθανή περαιτέρω πτώση μέχρι το τέλος του έτους. Όπως φαίνεται και στον πίνακα που παρουσιάζουμε, ο νομός Ηρακλείου έχει τη “μερίδα του λέοντος”, με συνολικά 3.184 γεννήσεις το 2022, 3.043 το 2023, 2.926 το 2024 και 1.499 για το πρώτο εξάμηνο του 2025, τούτο διότι αποτελεί τον πολυπληθέστερο νομό του νησιού.
Τα στοιχεία ανά δήμο
Για το 2022, από τις συνολικά 5.886 γεννήσεις, οι 3.183 από αυτές σημειώθηκαν στον δήμο Ηρακλείου, οι 1.627στον δήμο Χανίων, οι 526 στον δήμο Ρεθύμνου και ακόμα 45 στη Δημοτική Ενότητα Ιεράπετρας και 493 στο δήμο Αγίου Νικολάου.
Σημειωτέον ότι σε αυτά τα δεδομένα για το 2022, όπως και για τα υπόλοιπα έτη, το μεγαλύτερο μέρος των γεννήσεων σημειώνονται κατά κύριο λόγο στα μεγάλα αστικά κέντρα και όχι στους μικρούς δήμους που περιβάλλουν το νησί, λόγω της έλλειψης νοσοκομείων σε αυτές τις περιοχές, με αποτέλεσμα η τελική καταγραφή να γίνεται στο Ληξιαρχείο, όπου υπάγεται η δημοτική ενότητα του νοσοκομείου ή του μαιευτηρίου.
Συνολικά το 2023 σημειώνεται το πρώτο κύμα της πτώσης από τις καταγραφές, με τις γεννήσεις να μειώνονται κατά 282 στην περιφέρεια Κρήτης, με τις υπομονάδες να αποτελούν μια διαφορετική ιστορία, καθώς στον δήμο Ηρακλείου σημειώθηκαν για το 2023 συνολικά 3.036 γεννήσεις, στον δήμο Ρεθύμνου 461, στον δήμο Χανίων 1.550, στον δήμο Αγίου Νικολάου 513 και στη Δημοτική Ενότητα Ιεράπετρας μόλις 26.
Όπως διαφαίνεται και στον πίνακα, η πτωτική πορεία ήταν σημαντική και για το σύνολο των γεννήσεων του 2024, όπου στον δήμο Ηρακλείου σημειώθηκαν 2.920 γεννήσεις, τον δήμο Ρεθύμνου 469, τον δήμο Χανίων 1.414, τον δήμο Αγίου Νικολάου 441 και τον δήμο Ιεράπετρας 14, με τις γέννες στη Δ.Ε. Ιεράπετρας να χτυπούν το καμπανάκι, αφού έπεσαν περισσότερο από 50%, μέσα σε μόλις δύο καταγεγραμμένα έτη.
Στο μεταξύ, σε μεσαία προς χαμηλά επίπεδα παραμένουν οι γεννήσεις και για το πρώτο εξάμηνο του έτους και συγκεκριμένα μέχρι την 1η Ιουλίου, όπου από τις συνολικά 2.569 γεννήσεις, στον δήμο Ηρακλείου είχαμε 1.498, στον δήμο Ρεθύμνου 219, στον δήμο Χανίων 638, στον δήμο Αγίου Νικολάου 204 και η Δ.Ε. Ιεράπετρας 6.
Η δημογραφική μείωση που σημειώνεται σε σχέση με τους θανάτους, τους οποίους θα δούμε παρακάτω, φανερώνει μια ευρύτερη «δημογραφική καθίζηση» της περιφέρειας Κρήτης, η οποία σημειώνει εντονότερη έκταση σε συγκεκριμένες περιοχές, όπως τη Δ.Ε. Ιεράπετρας, ενώ ανησυχητικά είναι και τα δεδομένα για τον νομό Ηρακλείου, όπου από τις συνολικά 3.184 γεννήσεις του 2022, για το πρώτο εξάμηνο είχαμε μόλις 1.499, ωστόσο όπως θα δούμε οι θάνατοι για το 2025 φτάνουν ήδη στους 1.573.
Στο Ηράκλειο και τα Χανιά υπογράφονται με σημαντική διαφορά τα περισσότερα σύμφωνα συμβίωσης, αφού για τον δήμο Ηρακλείου από τα 361 υπογεγραμμένα που υπήρχαν το 2022, ο αριθμός έφτασε τα 442 το 2024, ενώ στα Χανιά η αύξηση ήταν μικρότερη, από τα 232 στα 269 υπογεγραμμένα
Αντίστοιχα για το ίδιο έτος, στον νομό Ρεθύμνου από τους 977 θανάτους, οι 493 σημειώθηκαν στον δήμο Ρεθύμνης, με τους υπόλοιπους να κατατάσσονται στις υπόλοιπες Δ.Ε., ενώ παρόμοιο μοτίβο σημειώνεται και για τον νομό Χανίων, όπου από τους συνολικά 1.961 θανάτους, μόλις οι 935 αντιστοιχούσαν στον δήμο Χανίων. Στον νομό Λασιθίου, από τους συνολικά 1.131 θανάτους, μόλις 369 αντιστοιχούσαν στον δήμο Αγίου Νικολάου και 356 στη Δ.Ε. Ιεράπετρας.
Το 2023, παρά την πτώση που σημειώθηκε στους θανάτους, η πτώση στις γεννήσεις διατηρεί το φαινόμενο της γήρανσης, με τους θανάτους σε επίπεδο περιφέρειας να φτάνουν συνολικά τους 7.037, 1.217 εκ των οποίων καταγράφηκαν στον δήμο Ηρακλείου, 863 στον δήμο Χανίων, 570 στον δήμο Ρεθύμνου, 343 στον δήμο Αγίου Νικολάου και 345 στη Δ.Ε. Ιεράπετρας.
Το 2024 αποτέλεσε ένα ιδιάζον έτος όσον αφορά στα επίπεδα θνησιμότητας στο νησί, καθώς παρά τον μειωμένο αριθμό στους 6.996 θανάτους επί του συνόλου, παρατηρείται αύξηση των θανάτων στον νομό Ηρακλείου συγκριτικά με το προηγούμενο έτος.
Ειδικότερα, από τους 6.996 θανάτους του 2024, στον νομό Ηρακλείου καταγράφηκαν 3.213 θάνατοι για το 2024, 1.268 εκ των οποίων αφορούσαν αμιγώς τον Δήμο Ηρακλείου.
Περαιτέρω, στον δήμο Ρεθύμνου σημειώθηκαν συνολικά 539 θάνατοι, στον δήμο Χανίων 869 – μια μικρή άνοδος από τα μεγέθη του 2023 – στον δήμο Αγίου Νικολάου 358 και στη Δ.Ε. Ιεράπετρας μόλις 315, σημειώνοντας μια μικρή πτώση.
Για το 2025, τα δεδομένα ακόμα βρίσκονται σε εξέλιξη, παρ’ όλα αυτά οι θάνατοι για το πρώτο εξάμηνο έφτασαν συνολικά τους 3.512, με 663 εξ αυτών να σημειώνονται στον δήμο Ηρακλείου, 449 στον δήμο Χανίων, 270 στον δήμο Ρεθύμνου, 159 στον δήμο Αγίου Νικολάου και 158 στη Δ.Ε. Ιεράπετρας, δεδομένα τα οποία, εφόσον συνεχίσουν να ισχύουν για το επόμενο υπόλοιπο του έτους, θα δείξουν μια στατιστική κατάρρευση, η οποία αποτυπώνεται σε σύγκριση με τον μειωμένο αριθμό γεννήσεων.
Σταθεροί αλλά μειούμενοι οι γάμοι στην Κρήτη – Αισθητή αύξηση για τα διαζύγια – Νέα τάση τα σύμφωνα συμβίωσης
Σταθεροί παραμένουν σχετικά οι γάμοι στην Κρήτη, παρά τις ευρύτερες τάσεις της αύξησης των συμφώνων συμβίωσης που έχουν σημειωθεί πανελλαδικώς τα τελευταία χρόνια. Δεν αποκλείεται, ωστόσο, η ανατροπή των δεδομένων, αφού από τους 3.231 γάμους το 2022 και τα 1.120 σύμφωνα συμβίωσης – με τους γάμους να είναι σχεδόν τρεις φορές περισσότεροι – το πρώτο εξάμηνο του 2025 δείχνει ότι η “ψαλίδα” κλείνει, με τους γάμους να ανέρχονται σε 1.080 και τα σύμφωνα συμβίωσης σε 740.
Όπως διαφαίνεται αναλυτικά, από τους 3.231 γάμους το 2022, οι 518 πραγματοποιήθηκαν αμιγώς στον δήμο Ηρακλείου, 436 αποκλειστικά στον δήμο Χανίων, 397 στον δήμο Ρεθύμνου, 171 στον δήμο Αγίου Νικολάου και 134 στον δήμο Ιεράπετρας.
Η δημογραφική μείωση που σημειώνεται σε σχέση με τους θανάτους φανερώνει μια ευρύτερη «δημογραφική καθίζηση» της περιφέρειας Κρήτης, η οποία σημειώνει εντονότερη έκταση σε συγκεκριμένες περιοχές του νησιού, όπως τη Δ.Ε. Ιεράπετρας
Για το 2023, οι γάμοι παρουσίασαν μια μικρή άνοδο, φτάνοντας στους 3.274, 524 εκ των οποίων καταγράφηκαν στον δήμο Ηρακλείου, 450 στον δήμο Χανίων, 420 στον δήμο Ρεθύμνου, 149 στον δήμο Αγίου Νικολάου και 137 στον δήμο Ιεράπετρας.
Όσον αφορά στο 2024, τα δεδομένα δείχνουν ότι οι γάμοι μειώθηκαν στους 1.385, με σχετικές μειώσεις να σημειώνουν ο δήμος Ηρακλείου και ο δήμος Χανίων με 441 και 407 αντίστοιχα, ενώ πτωτική πορεία ακολούθησαν και οι γάμοι στο Ρέθυμνο, οι οποίοι ανήλθαν στους 360, ωστόσο τα επίπεδα φαίνεται να κρατήθηκαν σταθερά για τους δήμους Αγίου Νικολάου και Ιεράπετρας, με 146 και 120 γάμους αντίστοιχα.
Παρόμοιο μοτίβο σταδιακής μείωσης φαίνεται να καταγράφεται και για το έτος που διανύουμε, όπου συνολικά έχουν σημειωθεί μόλις 1.080 γάμοι, 167 εκ των οποίων στον δήμο Ηρακλείου, 166 στον δήμο Χανίων, 146 στον δήμο Ρεθύμνου, 50 στον δήμο Αγίου Νικολάου και 28 στον δήμο Ιεράπετρας.
Μεταβολές στην κοινωνική αντίληψη
Σημαντική αύξηση σημειώνουν, ωστόσο, τα σύμφωνα συμβίωσης, γεγονός που αποτυπώνει και τις μεταβολές στην κοινωνική αντίληψη για τις εναλλακτικές μορφές συμβίωσης, με τα σύμφωνα συμβίωσης να ακολουθούν σταθερά ανοδική πορεία από τα 1.120 το 2022 στα 1.326 το 2023, τα 1.308 το 2024 και τα 740 το 2025.
Αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός ότι στο Ηράκλειο και τα Χανιά υπογράφονται με σημαντική διαφορά τα περισσότερα σύμφωνα συμβίωσης, αφού για τον δήμο Ηρακλείου από τα 361 υπογεγραμμένα που υπήρχαν το 2022, ο αριθμός έφτασε τα 442 το 2024, ενώ στα Χανιά η αύξηση ήταν μικρότερη, από τα 232 στα 269 υπογεγραμμένα. Εν αντιθέσει για το Ρέθυμνο, τον Άγιο Νικόλαο και την Ιεράπετρα, τα δεδομένα είναι ελάχιστα ανεβασμένα, καθώς το 2022 σημειώνονται στο Ρέθυμνο συνολικά 128 υπογεγραμμένα σύμφωνα συμβίωσης και 136 το 2024. Αντίστοιχα, για τον δήμο Αγίου Νικολάου και τον δήμο Ιεράπετρας σημειώνονται το 2022 54 και 35 υπογεγραμμένα σύμφωνα, ενώ το 2024 55 και 34, αντίστοιχα.
Αύξηση στα διαζύγια – Κρίση σημειώνεται στη συζυγική συμβίωση
Την ίδια ώρα, τα διαζύγια στην Κρήτη καταγράφουν αισθητή αύξηση την περίοδο 2022-2025. Από 927 διαζύγια το 2022, φτάνουμε στα 1.011 το 2023, στα 1.093 το 2024 και ήδη στα 506 κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025.
Το Ηράκλειο είναι και εδώ πρωταγωνιστής, με 272 διαζύγια το 2022, 274 το 2023 και 293 το 2024, ενώ ως τον Ιούλιο του 2025 καταγράφονται 139.
Ακολουθούν τα Χανιά με 188 διαζύγια το 2022, 192 το 2023, τα οποία σημείωσαν μείωση κατά το 2024, όπου συνολικά σημειώθηκα 176 διαζύγια, ενώ μέχρι και την 1η Ιουλίου του 2025 σημειώνονται συνολικά 81 διαζύγια στον δήμο Χανίων.
Σταθερά αυξητική πορεία στα διαζύγια σημειώνονται και στο Ρέθυμνο, όπου από τα 78 ο αριθμός ανήλθε στα 99 στο 2023 και 121 το 2024, ενώ για φέτος έχουν σημειωθεί μόλις 55.
Το 2023 σημειώνεται το πρώτο κύμα της πτώσης από τις καταγραφές, με τις γεννήσεις να μειώνονται κατά 282 στην περιφέρεια Κρήτης
Αντίστοιχα, για τον δήμο Αγίου Νικολάου και τον δήμο Ιεράπετρας, σημειώνονται το 2022 37 και 19 υπογεγραμμένα σύμφωνα, ενώ το 2024 42 και 51, αντίστοιχα.
Τα δεδομένα των τελευταίων τεσσάρων ετών δείχνουν ότι η Κρήτη εισέρχεται σε μια φάση δημογραφικής κόπωσης. Η συνεχής μείωση των γεννήσεων, η υπεροχή των θανάτων και η αύξηση των διαζυγίων συνθέτουν μια εικόνα πληθυσμιακής συρρίκνωσης και κοινωνικής μετατόπισης. Η σταθερή αύξηση των συμφώνων συμβίωσης, από την άλλη πλευρά, αναδεικνύει αλλαγές στις μορφές οικογένειας και στη διαχείριση των διαπροσωπικών σχέσεων.
Η αντιμετώπιση της δημογραφικής κρίσης απαιτεί πλέον στοχευμένες πολιτικές – ενίσχυση της οικογένειας, στήριξη νέων ζευγαριών, παροχή κινήτρων για τεκνοποίηση, αλλά και αποκέντρωση υπηρεσιών στις λιγότερο αναπτυγμένες περιοχές, όπως η Ιεράπετρα και το Λασίθι, με τα δεδομένα να κρούουν τον “κώδωνα” του κινδύνου για μια πραγματικότητα η οποία, εφόσον δεν αντιμετωπιστεί παραγωγικά, αναμένεται να δημιουργήσει αξιοσημείωτα ζητήματα στο πληθυσμιακό μοτίβο του νησιού κατά τη διάρκεια των επόμενων δεκαετιών.
ΠΗΓΗ: neakriti.gr
