Γεύση - Ψυχαγωγία ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ

Ο οβελίας και οι προφητείες του – Πώς να διαβάσετε τη σπάλα στο αρνί

Σε δημοτικό τραγούδι της Βορείου Ηπείρου μάλιστα που τραγουδιέται το Πάσχα, συνδυάζονται τα έθιμα των δύο θρησκειών :

Τούρκοι έχουν Ραμαζάνι
σήκω σφάξε το κουρμπάνι
να το βράσουν μάνι-μάνι
μες το τρύπιο το καζάνι.
Κάναν κι οι Ρωμιοί κουρμπάνι
χωρίς νάχουνε Μεμέτη
χωρίς νάχουνε Χασάνι.

Σχέδια για το πώς θα «διαβάσετε» τη σπάλα του οβελία από βιβλίο του λαογράφου Γεωργίου Μέγα.

Το ψήσιμο του οβελία με τον τρόπο που είναι γνωστός σήμερα, αποτελεί συνήθεια της Ηπειρωτικής Ελλάδας που σταδιακά επικρατεί σε όλη τη χώρα. Η παρουσία του οβελία στο πασχαλινό τραπέζι θεωρείται διαχρονικά ζήτημα φιλοτιμίας κάθε οικογένειας, αφού και οι φτωχότεροι προτιμούν να στερηθούν το κρέας για όλο τον χρόνο, αρκεί τη μέρα της Λαμπρής να συμμετέχουν και αυτοί στο αναστάσιμο γλέντι με το δικό τους αρνί που έχει, κατά τόπους, πολλές ονομασίες (Λαμπριάτης, Πασχιάτης, Λαμπρινός κλπ).

Η ρίζα της ωμοπλατοσκοπίας φτάνει στην αρχαιότητα και η απρόσκοπτη συνέχισή της περιγράφεται σε σύγγραμμα του 11ου μ.Χ από τον Μιχαήλ Ψελλό :“Ζωήν μεν και θανάτου, κρίσιν εν τη εξοχή της ράχεως έχουσιν. Και εάν μεν αύτη εκατέρωθεν εστί λευκή και καθαρά, ζωής εντεύθεν λαμβάνουσιν σύμβολα εάν κεχρισμένη θανάτου τεκμήρια”. Πρακτικά, οι γνώστες ελέγχουν αν υπάρχουν στην ωμοπλάτη σκιές, γραμμές, τρύπες ή στίγματα ώστε να προβλέψουν θάνατο, ασθένεια του ιδιοκτήτη του αρνιού, ή αντίθετα γέννηση νέου μέλους στην οικογένεια, καλή σοδειά, επαγγελματική επιτυχία, αποτυχία, γάμο κλπ. Η σωστή πρόβλεψη απαιτεί ψητό και όχι βραστό αρνί, ενώ εξετάζεται μόνο η δεξιά πλάτη. Κατάλληλη περίοδος πρόβλεψης θεωρείται από την Ανάσταση ως την ημέρα της Αναλήψεως του Κυρίου, ενώ σημαντικότερος οβελίας θεωρείται αυτός που ψήνεται ανήμερα του Αγίου Γεωργίου.

Άλλοι “διαβάζουν” τις γραμμές που υπάρχουν κατά μήκος της πλάτης του ζώου. Η βαθουλωτή γραμμή επάνω στην πλάτη, προς το χοντρό μέρος είναι κακό σημάδι. Η σκιά είναι αρρώστια. Δυναμωμένο νεύρο σημαίνει καλά οικονομικά του σπιτιού.

Εκτός του Πάσχα, η ωμοπλατοσκοπία αξιοποιείται και από αρκετούς αγωνιστές του 1821 ως μέσο πρόβλεψης της έκβασης των μαχών. Χαρακτηριστικά ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης αναφέρει στα απομνημονεύματά του ότι χρησιμοποιεί αυτή την τεχνική για προσωπικές αλλά και εθνικές προβλέψεις.




ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ