Μόνο στην Κρήτη θα βρίσκαμε δισκοπωλείο που σερβίρει και φαγητό

Ο Στέλιος Αεράκης, γεννημένος στα Σίσαρχα, χωριό λίγο έξω από τα Ανώγεια, ήταν δεξιοτέχνης του λαούτου και είχε συνεργαστεί με τα ιερά τέρατα της ανωγειανής μουσικής σκηνής: τον Νίκο Ξυλούρη, τον αδερφό του τον Ψαραντώνη και τον Βασίλη Σκουλά. Το 1974 ανοίγει στο Ηράκλειο το πρώτο μουσικό κατάστημα δίσκων, παράλληλα γίνεται εκπρόσωπος της δισκογραφικής εταιρείας Columbia και δύο χρόνια αργότερα ιδρύει την «Αεράκης – Κρητική Μουσική Εταιρεία», που σύντομα μετονομάστηκε σε «Κρητικό Μουσικό Εργαστήρι», με καινοτόμες μουσικές παραγωγές για τους πρωτομάστορες της παραδοσιακής κρητικής μουσικής σκηνής. Μαζί με τον αδερφό του, Μιχάλη, ο οποίος ιδρύει και τις μουσικές εκδόσεις Σείστρον, αναλαμβάνουν μέσα στα επόμενα χρόνια πάνω από 500 μουσικές παραγωγές, πολλές από αυτές ιστορικές, σχεδόν θρυλικές. Παραγωγές όχι μόνο για τους προαναφερθέντες κορυφαίους μουσικούς, αλλά και για άλλα σπουδαία ονόματα της κρητικής μουσικής, όπως για τον Χαράλαμπο Γαργανουράκη, τον Ross Daly, τον Αλέξανδρο Παπαδάκη, τον Αντώνη Μαρτσάκη και πολλές δεκάδες ακόμη σημαντικά ονόματα. Οι μουσικές συλλογές και εκδόσεις τους θεωρούνται ανεπανάληπτες, ένα έργο ζωής και μαζί σπάνιο κληροδότημα για μουσικούς και ερευνητές της κρητικής καλλιτεχνικής παράδοσης.

Θα πείτε, τι σχέση έχουν όλα αυτά με το Αγροτικό Δισκοπωλείο; Και όμως το μοναδικό αυτό καφενείο ανήκει στην ίδια οικογένεια και είναι μια εμπνευσμένη ιδέα του γιου του Μιχάλη Αεράκη, Αντρέα, που έχει αναλάβει τις μουσικές παραγωγές της εταιρείας, με ψηφιακή τεχνολογία πλέον. Το καφενείο ωστόσο προϋπήρχε. Το άνοιξε για πρώτη φορά το 1962 στη γενέτειρα της οικογένειας, το χωριό Σίσαρχα, λίγα χιλιόμετρα έξω από τα Ανώγεια, ο Αντρέας Αεράκης, ο παππούς, πιο γνωστός ως Νιναντρέας, μαζί με τη γυναίκα του, Ελένη Κουβίδου. Μετά τον θάνατό του, όμως, το 1995 έκλεισε και σταδιακά ερήμωσε.

Όταν ο Αντρέας, ο εγγονός, αποφασίζει το 2019 να το λειτουργήσει και πάλι, η ιδέα ήταν να συνδυάσει την παλιά αισθητική του καφενείου με την πλούσια ιστορία της κρητικής μουσικής και το πολύτιμο έργο του πατέρα και του θείου του (ο οποίος έφυγε από τη ζωή το 2021). Έτσι, το καφενείο γίνεται μαζί και δισκοπωλείο, με σπάνια βινύλια των ιστορικών ηχογραφήσεων της οικογενειακής εταιρείας, με πλήθος CD και με μια εξίσου θαυμαστή συλλογή τόσο των μουσικών εκδόσεων Σείστρον όσο και πολλών ακόμα σχετικά με την κρητική ιστορία και λαογραφία. Οι τοίχοι είναι γεμάτοι με θρυλικά εξώφυλλα δίσκων, αφίσες, κρητικά υφαντά, κεντήματα και χρυσούς δίσκους, και τα παλιά αντικείμενα και έπιπλα κάνουν αυτόν τον μικρό και φιλόξενο χώρο να θυμίζει περισσότερο σπίτι, παρά καφενείο – πολύ δε περισσότερο κατάστημα δίσκων. «Ήρθε κάποτε εδώ μια διακοσμήτρια και ρωτούσε ποιο γραφείο ανέλαβε τη διαμόρφωση και τη διακόσμηση του μαγαζιού. Ο γιος μου ο Αντρέας, της απάντησα», λέει χαμογελώντας περήφανα ο Μιχάλης, όσο πίνουμε τον ελληνικό μας καφέ σε ένα από τα εξωτερικά τραπεζάκια του καφενείου. «Ο γιος μας ήθελε να συνδέσει το ιστορικό χθες και την όμορφη ιστορία της οικογένειας, με το σήμερα», λέει η γυναίκα του Μιχάλη, Χριστίνα Αεράκη Κουβίδου, που κατάγεται από την Τυλισό Ηρακλείου.

«Οι θαμώνες εδώ νιώθουν ότι έχουν έρθει για να φάνε Κυριακή μεσημέρι σε συγγενικό σπίτι στο χωριό».

Η Χριστίνα βρίσκεται πίσω από τις χειροποίητες λιχουδιές του καφενείου, μια γλυκιά και γενναιόδωρη οικοδέσποινα που φιλεύει τους θαμώνες της με φροντίδα γνήσια σπιτική, βάζοντας όλο της το μεράκι και τη φαντασία στους μεζέδες για τη ρακή, στα μαγειρευτά και στις πίτες, αλλά και στα γλυκά για τον καφέ. «Θέλαμε να φτιάξουμε κάτι που να ξεφύγει από τα κλασικά και αναμενόμενα», λέει η Χριστίνα. «Δεν ξέρω αν το καταφέραμε, αλλά έρχεται κόσμος το Σαββατοκύριακο και νιώθει ότι έχει έρθει για να φάει μια Κυριακή μεσημέρι σε συγγενικό του σπίτι στο χωριό. Αυτή ήταν η φιλοσοφία μας. Ιδιαίτερα το φαγητό μας θέλουμε να είναι πολύ φροντισμένο. Και πρέπει. Κρέας ψητό θα βρεις παντού. Μαγειρευτό όμως;» συμπληρώνει. Στο μενού της έχει μουσακά με γλυκοπατάτες, σπανάκι, μανιτάρια, φέτα και μπεσαμέλ με ελαιόλαδο, σερβίρει χόντρο με χοχλιούς ή με μελιτζάνες και φρέσκια ντομάτα, την άνοιξη μαγειρεύει αγκινάρες με κουκιά και χοχλιούς, και ξινόχοντρο με πράσα ή κουνουπίδι. Τον χειμώνα φτιάχνει μαγγίρι χειροποίητο (είδος ζυμαρικού) τηγανισμένο σε ελαιόλαδο και σερβιρισμένο με σπιτικό ζωμό, και το φέρνει στα τραπέζια με ανθότυρο ή με κανελοζάχαρη, ανάλογα αν φτιάξει την αλμυρή ή τη γλυκιά του εκδοχή. «Είναι θερμαντικό φαγητό που το ετοιμάζω τις κρύες νύχτες του χειμώνα, όταν κάθονται οι θαμώνες γύρω από την αναμμένη ξυλόσομπα. Τότε σερβίρω και παππούλες, σταμναγκάθι κι άλλα άγρια χόρτα που μαζεύω και τα σερβίρω σε ωμές σαλάτες», προσθέτει.

Για εμάς έφτιαξε χορτοπιτάκια και τυροπιτάκια με ζυμάρι χειροποίητο, που τα σερβίρει όλο τον χρόνο, με τα χόρτα της εποχής. «Μου ζητάνε και τυροπιτάκια με μέλι, τα λυχναράκια, αλλά αυτά θέλουν πολύ χρόνο για να φτιαχτούν και αναγκαστικά θα φτιάξω μια μεγάλη ποσότητα που θα πρέπει να διατηρήσω στην κατάψυξη. Δεν θέλω όμως να σερβίρω αποψυγμένα φαγητό, θέλω να είναι φρεσκοφτιαγμένα όλα, στην εποχή τους», επιμένει. Έτσι, προτιμά να τα προμηθεύεται από έναν καλό φούρνο για τους θαμώνες της.

Ως καλλιτεχνικό στέκι, το Αγροτικό Δισκοπωλείο διοργανώνει εδώ μουσικές βραδιές χωρίς μικρόφωνα, με καλλιτέχνες από την Κρήτη, αλλά και την υπόλοιπη Ελλάδα, ιδιαίτερα τα καλοκαιρινά βράδια που τα τραπεζάκια βγαίνουν στη μικρή πλατεία στο πλάι του καφενείου. Όλη η νέα σκηνή της κρητικής μουσικής έχει παίξει τέτοιες βραδιές και πολλές έχουν αφήσει εποχή. Ήταν μια ιδέα του Αντρέα που συνεχίζει και κυρίως πλουτίζει την οικογενειακή καλλιτεχνική κληρονομιά με τον ευγενικό και φιλόξενο τρόπο των γονιών του. «Το μέλλον είναι κάτι από το παρελθόν», όπως λέει και όπως είναι η φιλοσοφία της οικογένειάς του.

Φύγαμε με τρατάρισμα ζελεδάκια μέσα σε φλούδες πορτοκαλιού που φτιάχνει η Χριστίνα όλο τον χρόνο, με τη σοβαρή σκέψη να επιστρέψουμε τον χειμώνα, για ένα ζουμερό μαγγίρι από τα χέρια της, δίπλα στην ξυλόσομπα. Τα βουνά έχουν χίλιους δυο τρόπους να σε κρατούν κοντά τους όλο τον χρόνο.

Δείτε εδώ τις συνταγές για τα δύο τραταμέντα, ένα αλμυρό, ένα γλυκό: