Με μεγάλη επιτυχία και συγκινητικές εκδηλώσεις για την αναγκαιότητα διατήρησης των τοπικών εθίμων ως βασικών δομικών υλικών της κρητικής πολιτιστικής ταυτότητας ολοκληρώνεται την Παρασκευή 8 Δεκεμβρίου και ώρα 9 το βράδυ η έκθεση «Κρήτη, Νήσος Λαλέουσα – έθιμα που δεν έσβησε ο χρόνος» που γίνεται στη Δημοτική Πινακοθήκη Ηρακλείου (Βασιλική του Αγίου Μάρκου).
Χιλιάδες επισκέπτες από όλες τις περιοχές της Κρήτης θαύμασαν καθ’ όλη τη διάρκεια της λειτουργίας της τον αστείρευτο άυλο πλούτο του τόπου όπως αποκαλύπτεται μέσα από τις ιδιάζουσες εκφράσεις της λαϊκής λατρείας, με ιδιαίτερη έμφαση σε τελετουργίες που έλκουν την καταγωγή τους από τη μακρινή αρχαιότητα, σε πρακτικές που αποκαλύπτουν την άμεση σύνδεση των εθίμων με την πίστη και σε έθιμα που καταδεικνύουν την αρμονική σχέση των προνεωτερικών τοπικών κοινωνιών με το φυσικό περιβάλλον.
Εμπνευστής και δημιουργός της έκθεσης είναι ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Νίκος Ψιλάκης που επέλεξε από την πλούσια συλλογή του και παρουσίασε 120 «ομιλούσες» φωτογραφίες υψηλής αισθητικής αξίας – μοναδικά τεκμήρια του παραδοσιακού μας πολιτισμού. Πρόκειται για εργασία που άρχισε συστηματικά πριν από 40 ολόκληρα χρόνια και που είχε ως αποτέλεσμα να φωτογραφηθούν και να μελετηθούν σε βάθος όλες οι εκφράσεις λαϊκής λατρείας από τη μια άκρη του νησιού μέχρι την άλλη.
Οι επισκέπτες, άνθρωποι όλων των ηλικιών, είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν ένα πανόραμα των κρητικών εθίμων, ακόμη και των λιγότερο γνωστών ή και εκείνων που βρίσκονται πλέον σε υποχώρηση. Τελετουργίες σε περιόδους αναβροχιάς, αρμυρίσματα αιγοπροβάτων, πλύσιμο εικόνων κατά την ημέρα των Φώτων, περισχοινισμοί, ευχολοήματα ζώων σε παμπάλαιους ναούς και άλλα πολλά προκαλούν μεγάλο ενδιαφέρον στον σημερινό άνθρωπο και ιδιαίτερα στις νεότερες γενιές.
Κάτω από τις φωτογραφίες που εκτίθενται είναι αναρτημένες σύντομες αλλά περιεκτικές λεζάντες με πληροφορίες για την καταγωγή του κάθε εθίμου και τα συμβολικά συμφραζόμενά του.
Μια από τις πιο ευχάριστες εκπλήξεις της έκθεσης ήταν οι καθημερινές επισκέψεις μαθητών όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων, Δημοτικών, Γυμνασίων και Λυκείων. Δεκάδες σχολικές τάξεις περιηγήθηκαν τον εντυπωσιακό κόσμο των τοπικών μας εθίμων, μελέτησαν τις φωτογραφίες και συζήτησαν αναλυτικά με τον δημιουργό τους.
Για τους ενδιαφερόμενους που τυχόν δεν έχουν προλάβει μέχρι σήμερα να δουν την έκθεση υπενθυμίζουμε ότι η Δημοτική Πινακοθήκη είναι ανοικτή από τις 9 το πρωί μέχρι τις 2 το μεσημέρι και από τις 5 μέχρι τις 9 το βράδυ.
