Ως το μεγαλύτερο ατύχημα σε κατοικημένη περιοχή σε καιρό ειρήνης, έχει καταγραφεί στην ελληνική ιστορία αυτό της έκρηξης του πλοίου “Πανορμίτης”, που συνέβη πριν από 46 χρόνια, την 1η Οκτωβρίου 1979. Η επέτειος του Πανορμίτη τιμήθηκε με την καθιερωμένη εκδήλωση στο λιμάνι της Σούδας, με κατοίκους που βίωσαν τα όσα ακολούθησαν τότε, να ανασύρουν εφιαλτικές μνήμες.
Το πλοίο, που ήταν δεμένο στην προβλήτα μπροστά από την κεντρική πλατεία και είχε στα αμπάρια του 500 φιάλες με υγραέριο, κιβώτια με δυναμίτιδα και βαρέλια γεμάτα βενζίνη, εξερράγη στις εννέα το πρωί. Ένας άνθρωπος έχασε τη ζωή του και 138 τραυματίστηκαν από τους οποίους οι τρεις ακρωτηριάστηκαν. Από την ισχύ της έκρηξης το πλοίο κυριολεκτικά εξαφανίστηκε και τμήματα του βρέθηκαν εκατοντάδες μέτρα μακριά ενώ το φορτίο του εκτοξεύθηκε σε ακτίνα τριών χιλιομέτρων καταστρέφοντας σπίτια, καταστήματα, αυτοκίνητα και δημόσιες υποδομές.
Ο κ. Γιάννης Φωκάς, ο οποίος την εποχή εκείνη υπηρετούσε ως υπαξιωματικός στο Πολεμικό Ναυτικό, είχε την τύχη και την ατυχία ταυτόχρονα, να βρίσκεται στην προβλήτα του λιμανιού. «Ήμουν εξήντα μέτρα μακριά από το σημείο της έκρηξης. Είμαι ένας από τους μάρτυρες που είδαν την έκρηξη, αλλά δεν άκουσαν τον ήχο της. Ένα πλοίο εξαϋλώθηκε και έπεσε σε ακτίνα 3,5 χιλιομέτρων σε όλη τη Σούδα. Μια πυρακτωμένη σιδηροβροχή έπεσε πάνω στη Σούδα. Όλοι ζήσαμε χάρη στην προστασία του Αγίου Νικολάου και του Αγίου Νεκταρίου. Όπου κι αν βρισκόταν κανείς, σε όποιο σημείο έβλεπε σίδερα. Η μπίλντα, βάρους άνω του ενός τόνου, βρέθηκε στον Άγιο Παντελεήμονα ενώ η λασποβροχή έφτασε μέχρι την άμμο», είπε στην περιγραφή του ο κ. Φωκάς.
Ο ίδιος στην προσπάθεια του να σωθεί από τα πυρακτωμένα αντικείμενα που έπεφταν σαν βροχή, άρχισε να τρέχει με κατεύθυνση το νότιο τμήμα της Σούδας. «Έτρεχα προς το βουνό και μαζί με μένα, έβλεπα να φεύγουν τζάμια, πόρτες, παράθυρα, καφάσια, πέτρες, λαμαρίνες. Ότι μπορείτε να φανταστείτε. Η ατμόσφαιρα ήταν ροζ αρχικά και στη συνέχεια έντονα κόκκινη. Όταν γύρισα τα μάτια μου προς την πλατεία είδα μια μαύρη κολόνα να εκτοξεύεται στον ουρανό κι ύστερα άρχισαν να σκορπούν κομμάτια της», θυμάται πολύ χαρακτηριστικά ο κ. Γιάννης Φωκάς.
Αλλά και ο κ. Ανδρέας Κουλετάκης, συνταξιούχος εκπαιδευτικός, που βρέθηκε στη Σούδα την 1η Οκτωβρίου του 1979 , είπε ότι «όσα συνάντησε εκείνη την ημέρα ήταν αδιανόητα. Φιάλες είχαν εκτιναχθεί, διάφορα υλικά ήταν σκόρπια παντού, στα κτίρια φαίνονταν τα χτυπήματα των φιαλών». σήμερα το πρωί στο λιμάνι της Σούδας στην καθιερωμένη εκδήλωση, κάτοικοι της περιοχής έκαναν λόγο για οδυνηρές στιγμές που παραμένουν ζωντανές στο χρόνο και ξυπνούν κάθε χρόνο την 1η Οκτωβρίου.
