Αυτό το ανοιξιάτικο φρούτο, η δέσπολα (το μούσμουλο για την υπόλοιπη Ελλάδα), με το μικρότερο ίσως διάστημα διάθεσης στην αγορά, έχει μόνο πιστούς φίλους και το ίδιο πιστούς εχθρούς. Να φταίει που η σάρκα της, αν και ζουμερή και μυρωδάτη είναι ελάχιστη, σε σχέση με τα μεγάλα κουκούτσια του; Να φταίει ότι αν την φας άγουρη είναι ξινή και στυφή; Μπορεί να φταίει και η ομολογουμένως υψηλή τιμή της!.
Οι θαυμαστές της, όμως, θα αντιτάξουν τη νοστιμιά και την ευωδιά της ώριμης ζουμερής της σάρκας, ιδιαίτερα αν είναι καλοαναθρεμμένη και από φημισμένη ποικιλία. Ας γνωρίσουμε λοιπόν λίγο καλύτερα την ακριβοθώρητη δέσπολα και πώς μπορούμε να την αξιοποιήσουμε στην κουζίνα.
Η δεσπολιά – μουσμουλιά (Εriobotrya japonica) είναι δέντρο της οικογένειας Ροδοειδών με πανάρχαια προέλευση από την ανατολική Ασία και την Ιαπωνία, από την τελευταία έχει άλλωστε πάρει και το όνομά του και συχνά στα φυτώρια το συναντάμε και ως ιαπωνική μουσμουλιά. Στην Ελλάδα έφτασε στα τέλη του 19ου αιώνα, περισσότερο ως δέντρο καλλωπιστικό παρά ως παραγωγικό, καθώς γίνεται ψηλό, φτάνοντας ακόμα και τα 10 μέτρα, με καταπράσινο, αειθαλές φύλλωμα από μεγάλα σκουροπράσινα και λογχοειδή φύλλα που δίνουν στο δέντρο αρχοντική και εντυπωσιακή όψη, ιδιαίτερα όταν είναι γεμάτο με ζωηρόχρωμους λαμπερούς καρπούς. Απαιτεί σχετικά μέτρια φροντίδα, κυρίως σωστό πότισμα, λίπανση και αραίωμα καρπών και μπορεί να ζήσει έως και 50 χρόνια.
Το ότι προτιμήθηκε ως καλλωπιστικό είναι και ο λόγος που το βλέπουμε σήμερα σε αυλές και κήπους ακόμη και πολυκατοικιών σε διάφορες πόλεις. Είναι δέντρο που προσαρμόζεται εύκολα σε εδαφοκλιματικές συνθήκες, αγαπά το σχετικά ήπιο κλίμα, έχει μεγάλες αντοχές στη ζέστη αλλά λιγοστές στον παγετό και θέλει χώματα όχι ιδιαίτερα πλούσια, ελαφρώς αλκαλικά και με καλή στράγγιση, όχι βαριά. Οι περιοχές που το υποδέχτηκαν πρώτες και εκεί συναντάμε τις λιγοστές και μικρής έκτασης καλλιέργειες είναι η Κόρινθος και η Κρήτη, ακριβώς γιατί το ευνοεί το κλίμα τους.
Μια άλλη ποικιλία είναι η «Τουρλωτή» με κιτρινόλευκη σάρκα, ελαφρώς λιγότερο αρωματική, και καλλιεργείται στην Κρήτη.
Τέλος, η ποικιλία «Μόρφου» στην ομώνυμη περιοχή της Κύπρου, είναι μεγαλόκαρπη και αρωματική περίπου όσο και η Ροζενών. Πολύ περιορισμένες καλλιέργειες και για τοπική διάθεση, συναντάμε και σε άλλες περιοχές της Πελοποννήσου, καθώς και στα Επτάνησα –εκεί τα μούσμουλα τα λένε μέσπολες ή μέσπιλες. Επίσημα στατιστικά στοιχεία έτσι κι αλλιώς δεν υπάρχουν για την καλλιέργεια της μουσμουλιάς στην Ελλάδα.
Η πιο συνηθισμένη ποικιλία μούσμουλων της ελληνικής αγοράς είναι η ποικιλία Ροζενών, με στρογγυλό καρπό έντονου πορτοκαλί χρώματος στη φλούδα και τη σάρκα, και με εξαίρετη νοστιμιά στην ωριμότητά τους.
Λιγοστές καλλιέργειες αλλά μεγάλη ζήτηση
Η δέσπολα ωριμάζει από τα τέλη Απριλίου μέχρι τα μέσα Ιουνίου και τότε την βρίσκουμε σε λαϊκές αγορές και μανάβικα. Παρά το ότι είναι φρούτο που αγαπούν πολλοί καταναλωτές και το ζητούν αυτό το διάστημα, δεν το βρίσκουμε πάντα, καθώς, όπως προαναφέρθηκε, οι καλλιέργειες είναι περιορισμένες. «Οι δέσπολες είναι πολύ ευάλωτες στις μετακινήσεις, συντηρούνται για πολύ μικρό διάστημα και οι ποικιλίες που δίνουν καρπό με καλή τιμή είναι ελάχιστες», εξηγεί ο αναπληρωτής καθηγητής του Εργαστηρίου Δενδροκομίας στο Τμήμα Επιστήμης Φυτικής Παραγωγής της Σχολής Επιστημών των Φυτών του ΓΠΑ, Γιάννης Παπαδάκης.
«Οι σωστές καλλιεργητικές φροντίδες για καλό αποτέλεσμα δεν ακολουθούνται, με αποτέλεσμα ένα δέντρο να παράγει πολλούς καρπούς αλλά χωρίς υψηλή ποιότητα. Για παράδειγμα, οι καλλιεργητές τις περισσότερες φορές δεν αραιώνουν όπως πρέπει τους καρπούς, θέλοντας να έχουν περισσότερους αλλά χωρίς την αναμενόμενη νοστιμιά και χαρακτηριστικά. Επειδή, όμως, η ζήτηση είναι και πάλι μεγαλύτερη από την ντόπια παραγωγή, γίνονται εισαγωγές με τιμές φυσικά πολύ αυξημένες», προσθέτει ο κ. Παπαδάκης. «Το ζήτημα λοιπόν είναι να βελτιώσουμε στην Ελλάδα την καλλιεργητική τεχνική ώστε να μη χρειαζόμαστε εισαγωγές καρπού αλλά να δοκιμάσουμε και να καλλιεργήσουμε και ξένες, ανθεκτικές ποικιλίες που δίνουν καρπό μεγάλο όσο ένα βερίκοκο», συμπληρώνει.
Αγορά και συντήρηση
Οι δέσπολες έχουν σχήμα στρογγυλό ή ελαφρώς μακρουλό με ζουμερή σάρκα και 3-5 μεγάλα στρογγυλά και στιλπνά κουκούτσια στο εσωτερικό. Η φλούδα τους είναι κίτρινη και ιδιαίτερα λεπτή, και μωλωπίζεται εύκολα. Τις αγοράζουμε όσο πιο ώριμες γίνεται (όταν τις πιέσουμε να είναι ελαφρώς μαλακές), χωρίς σκούρα σημεία στη φλούδα και χωρίς ζουλήγματα. Συντηρούνται στο ψυγείο, μέσα σε χάρτινη σακούλα, χωρίς να βάλουμε άλλα φρούτα ή λαχανικά πάνω τους για να μην πιέζονται.
Σούπερ κόλπο για εύκολο καθάρισμα
Η Νένα Ισμυρνόγλου δίνει μια θαυμάσια συμβουλή για το καθάρισμα του δύστροπου αυτού φρούτου, αφού συχνά τόσο η φλούδα όσο και τα κουκούτσια αφαιρούνται σχετικά δύσκολα: Βράζουμε καλά πλυμένες ολόκληρες δέσπολες για 4-5 λεπτά στον ατμό και τις αφήνουμε να κρυώσουν. Μπορούμε επίσης να τις «στεγνώσουμε» ελαφρά στον φούρνο, στους 170°C για 6-8 λεπτά. Και στις δύο περιπτώσεις τις αφήνουμε να κρυώσουν και αφαιρούμε (πολύ πιο εύκολα) φλούδες και κουκούτσια με τις μεμβράνες τους. Αν ωστόσο μπορούμε να τις καθαρίσουμε εύκολα ωμές, ραντίζουμε τη σάρκα τους με λίγο χυμό λεμονιού για να μη μαυρίσει.
Δείτε ΕΔΩ πώς να αξιοποιήσετε τα μούσμουλα στην κουζίνα!
Πηγή: gastronomos.gr
